სამხრეთ სუდანი

      თავიდან ერთიანი სუდანი აფრიკის ყველაზე დიდი სახელმწიფო იყო ფართობით, 2,5 მლნ კვ/კმ, ხოლო მასშემდეგ რაც 619 ათასი კვ/კმ-ს ფართობის მქონე სამხრეთ სუდანი დამოუკიდებელი გახდა პირველობა მან კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკას იგივე ზაირს დაუთმო, ახლა კი იმ მიზებზე რატომ მოხდა ეს ყველაფერი  ....

სუდანი ტერიტორია VI ს

ისლამის შემოსვლა რეგიონში

ფუნჯის საამირო

ენობრივი შემადგენლობა

რელიგიური შემადგენლობა

ჯონ გარანგი

    

საარჩევნო ბიულეტენი

    2011 წლის 9 ივლისს სამხრეთ სუდანმა ერთიანი სუდანიდან გამოყოფა და დამოუკიდებლობა გამოაცხადა დედაქალაქი კი ჯუბა გახდა, ამ ყველაფრის მიზეზი(ები) კი ისტორიაში უნდა ვეძიოთ, ჩვ.წ.აღ IV საუკუნეში აქ ჩამოყალიბდა მეორების კულტურა, რომელსაც გააჩნდა საკუთარი ენა და დამწერლობაც კი, ამავე პერიოდში მოხდა ამ სახელმწიფოსა და მიმდებარე ტერიტორიების ქრისტიანიზაცია, VI საუკუნეში ამ ტერიტორიაზე ყალიბდება სამი სახელმწიფო ნაბოტია, მაკურია და ალოდია, რომლებიც ქრისტიანული კულტურის მატარებლები იყვნენ, მაგრამ მას შემდეგ რაც 640 წელს ეგვიპტე არაბების მიერ იქნა დაპყრობილი, ისინი ქრისტიანულ სამყოროს ჩამოცილდნენ და დაიწყო არაბული ექსპანსია და ისლამიზაცია, 1315 წელს ეგვიპტის მამლუქებმა დაიწყეს მაკურიის დაპყრობა და ისლამიზაცია რასაც დიდი წარმატებით გაართვეს თავი, ხოლო 1504 წელს ქრისტიანული ალოდიაც მუსლიმური საამიროს ფუნჯის ნაწილი გახდა და დაიწყო მისი ისლამიზაციაც, სწორედ ალოდიის სამხრეთ საზღვარს ემთხვევა დღევანდელი სუდანის სამხრეთ საზღვარიც, 1820 წელს ეგვიპტის მმართველმა მუჰამედ ფაშამ სუდანის ოკუპაცია მოახდინა და სწორედ მაშინ მოხდა ღევანდელი სამხრეთ და ჩრდილოეთ სუდანის გაერთიანება, ამის შემდეგ 1881 წელს ისლამური სექტის მაჰდისტების (მესიანისტები) მიერ ამ ტერიტორიაზე დაარსებული იქნა სახელმწიფო რომელიც 1898 წელს ბრიტანული ჯარების მიერ განადგურებული იქნა, 1899 წელს სუდანი ეგვიპტე ბრიტანეთის კონდომინიუმი გახდა, ეგვიპტის უპირატესობით ფაქტიურად კი, Pax Britania დამყარდა, კიდევ ერთი მაჰდისტური სახელმწიფო რომ არ მიეღო, ბრიტანეთი მხარს უჭერდა და ახალისებდა ჩრდილოეთ სუდანის არაბულ და გაარაბებულ მუსლიმურ ელიტას, ხოლო სამხრეთ სუდანში, მცირე რაოდენობით ქრისტიანები და ანიმისტები თავიანთ ჭკუაზე ცხოვრობდნენ ვინაიდან იმენი ცოდნა არ ჰქონდათ, რომ საშიში ყოფილიყვნენ და არც იმ ტერიტორიის რესურსებიტ სიმდიდრე იყო იმდროისათვის ცნობილი, 1952 წელს ეგვიპტე დამოუკიდებელი გახდა ხოლო 1956 წელს სუდანმა სრული დამოუკიდებლობა მიიღო, ქვეყნის დედაქალაქი გახდა ჴარტუმი, ქვეყანა კი რელიგიური, ენობრივი და ეთნიკური კონტრასტების საბადოს წარმოადგენდა, შედეგმაც არ დააყოვნა და 1956 წელს დაიწყო სამოწალაქო დაპირისპირება რისი მწვერვალიც 1964 წელს იქნა მიღწეული, როდესაც ჴარტუმმა გადაწყვიტა, მთელი ქვეყნის ისალიმაზიციაშედეგი კი სამოქალაქო ომი იყო, სამხრეთში ჩამოყალიბდა ანიანის ამხობულთა ჯგუფი რომელიც საკმაო წარმატებით ებრძოდა სამთავრობო ძალებს, ამის შედეგი კი ის იყო, რომ 1972 წელს ადის-აბებაში ხელი მოეწერა სამშვიდობო შეთანხმებას რომლის ძალითაც სამხრეთ სუდანმა, ფართო ავტონომია მიიღო საკუთარი ტავრობითა და პარლამენტით რომელიც საშინაო საქმეებს განაგებდა, მაგრამ მშვიდობა დიდხანს არ გაგრძელდა ვინაიდან სამხრეთის ქარმა ჩრდილოეთში ნავთობის სუნი მიიტანა და 1983 წელს ამათაც გადაწყვიტეს მთელი ქვეყანა შარიათის კანონებზე გადაეყვანათ მათ შორის შიდა საქმეებში ავტონომიის მქონე სამხრეთ სუდანიც, ამას მოჰყვა ის, რომ სამხრეთსი ისევ იარაღს მოჰკიდეს ხელი და ჯონ გარანგის მეთაურობით შეიქმნა სამხრეთ სუდანის სახალხო განმანთავისუფლებელი არმია, რომელთა მთავარ მოთხოვნასაც უფრო მეტად გაფრთოებული ავტონომია წარმოადგენდა, დაიწყო 20 წლიანი  ომი და შედეგიც საომარი იყო, სამხრეთ სუდანს ეთიოპია, ერიტრეა, კენია და უგანდა უჭერდა მხარს, 4 მლნ ლტოლვილთა და იძულებით გადაადგილებულთა სიებს მიემატა და დამატებით 2 მლნ ეპიტაფია გაჩნდა. 2003 წელს დატრიელებული დარფურის ტრაგედიის შემდეგ, როდესაც ცენტრალური ხელისუფლება მუსლიმი მაგრამ არა არაბი მოსახელობის ხოცვით გაერთო, სუდანი საერთაშორისო ყურადრების ცენტრში მოექცა რის შემდეგაც მოხდა, 2005 წლის სამშვიდობო ხელშეკრულების ხელმოწერა და დაიწყო მზადება რეფერენდუმისთვის რომელიც 2011 წელს ჩატარდა და მოსახლეობის 98,83 % ხმა მისცა დამოუკიდებლობას. (ბილეტენები ასეთი უცნაური იმიტო იყო, რომ ზრდასრული მოსახლეობის 73% წერა-კიტვის უცოდინარია) 

    ახალი სახელმწიფოს მეზობლები გახდნენ, სუდანი ჩრდილოეთით, ეთიოპია აღმოსავლეთით, კენია, უგანდა და კ.დ.რ სამხრეთით და დასავლეთით ც.ა.რ. ქვეყანა ჩაკეთილი სახელმწიფოების რიგს მიეკუთვნება ვინაიდან ზღვაზე გასასვლელი არ აქვს, ყველაზე ახლო და უსაფრთხო მსოფლიო ოკეანესთან წვდომა კენიის გავლით იქნებოდა მაგრამ ინფრასტრუქტურა არ არსებობს, ჩრდილოეთით სუდანის გავლით არის როგორც საავტომობილო ასევე სარკინიგზო ინფრასტრუქტურა პორტ პორტ სუდანამდე თუმცა ჩრდილოელი მეზობლები ამის სურვილს ნაკლებად ამჟღავნებენ, სახელმწიფოს მოწყობა ფედერაციული და 10 ფედერაციული ერთეულისგან შედგება,