Dieses Blog durchsuchen

ირან - ამერიკის ურთიერთობები



ირან - აშშ - ს ურთიერთიერთობა პრაქტიკულად უკვე საუკუნეზე მეტია არსებობს, თუმცა რეალური და მჭიდრო კავშირები 2 ქვეყანას შორის მეორე მსოფლიო ომის პერიოდიდან ჩამოყალიბდა, როდესაც აშშ - სთვის საჭირო გახდა, რეგიონში ჰყოლოდა ძლიერი და სტაბილური პარტნიორი, ზოგადად ამ ორი ქვეყნის ურთიერთობა შეიძლება 3 ეტაპად დაიყოს, მეორე მსოფლიო ომიდან 1979 წლმადე პერიოდი, როდესაც ეს ორი ქვეყანა სტრატეგიული მოკავშირეების როლში იყვნენ და სრულ მხარდაჭერას აღუთქვამდნენ ერთმანეთს, ამ პერიოდშ შეიძლება თავისუფლად ეწოდოს მოკავშირეობის პერიოდი, მეორე პერიოდი შეიძლება იყოს 1979 წლის რევოლუციიდან ობამას ადმინისტრაციის ხელისუფლებაში მოსვლამდე პერიოდი, უფრო კერძოდ ირანისთვის სანქციების მოხსნის დღემდე 2016 წლის 17 იანვრამდე შეიძლება ვიანგარიშოთ ამ პერიოდს შეიძლება მტრობის პერიოდი ვუწოდოთ, ხოლო მესამე პერიოდი სანქციების მოხსნიდან დღემდე გრძელდება და დღევნდელი პერსპექტივით ის საკმაოდ დიდ ხანს გასტანს რასაც შეიძლება ურთიერთოებების დათბობის პერიოდი ეწოდოს თუმცა დღევანდელ სიტუაციაში ძალიან რთული გამოსათვლელია თუ როგორი შეიძლება იქნეს შედეგი, ირანის მიერ ატომური იარაღის შექმნაზე უარის თქმის მიუხედავად, მაინც არსებობს გადაულახავი პრობლემები ირანსა და აშშ - ს სხვა მოავშირეებს შორის, ასევე აშშ - ს კიდევ საკმაოდ დიდი ინტერესთა სპექტრი გააჩნია სადაც ირანი საკუთარ და საპირისპირო აზრს აფიქსირებს. ქვემოთ კი მოკლედ განვიხილოთ ურთიერთობის სამივე პერიოდის მოკლე ისტორია.                                                                                                                                                                       მეორე მსოფლიო ომამდე პერიოდში ირანში მმართველები წრეებიდან გარკვეული ნაწილი აშშ - ს ხედავდა როგორც ერთგვარ გამოსავალს, რუსეთის და ბრიტანეთისგან თავდახსნის გზაზე, თუმცა იმ პერიოდში აშშ - ს ნაკლები ინტერესები გააჩნდა ირანის მიმართ, თან ის ერიდებოდა ორი დიდი იმპერიის გაღიზინებას, მეორე მსოფლიო ომი ჯერ დაწყებული არ იყო, ირანის ნავთობი ჯერჯერობით აშშ - ს ეკონომიკას არ სჭირდებოდა და სხვა ეკონომიკური ინტერესებიც დიდად გამოკვეთილი არ იყო.                                                                                                                                                                      1941 წელს ინგლისელებმა და საბჭოელებმა ირანში ჯარები შეიყვანეს, პრო - გერმანული რეზა შაჰი ტახტიდან ჩამოაგდეს და ქვეყანაც დაატოვებინეს მის ნაცვლად კი ტახტზე მისივე შვილი მოჰამად რეზა ფაჰლავი დასვეს, რითაც ირანი მეორე მსოფლიო ომის დროს ახლო აღმოსავლეთში ინგლისისა და საბჭოეთის საიმედო დასაყრდენი გახდა, ამერიკლებიც რუსეთს ლენდ-ლიზით გათვალისწინებულ იარაღს ირანის გავლით აწვდინენ, სწორედ ამ პერიოდიდან გასაკუთრებით დაინტერესდა ამერიკა ირანით, ამერიკულმა ნავთობ კომპანიებმა შეხედეს რომ ირანში ნავთობის მოპოვება ძალიან იაფი იყო, ის ასევე ახლოში იყო ნავთობის ძირითად მომხმარებლებთან, განსაკუთრებით მეორე მსოფლიო ომის შედეგად დანგრეული ევროპის ეკონომიკის სწრაფად აღდგენის საკითხში, იაფ ენერგო მატარებლებს დიდი როლი უნდა შეესრულებინა, ამ შემთხვევაში კი სპარსეთის ყურის რესურსები საუკეთესო იყო. მეორე მსოფლიო ომის დამთავრების შემდეგ ირანის ტერიტორიაზე ისევ რჩებოდნენ საბჭოთა ჯარები, რომლებსაც ჩრდილო - დასავლეთ ირანი იგივე სამხრეთ აზებაიჯანი ჰქონდათ დაკავებული და იქ აპირებდნენ აზებაიჯანის ავტონომიის ჩამოყალიბებას, ითხოვდნენ იმ ტერიტორიაზე არსებული ნავთობ რესურსების კოცესიას საბჭოთა 51 % - იანი წილით და ამბობდნენ რომ ეს ყველაფერი გამოწვეული იყო აუცილებლობით დაეცვათ ბაქოს ნავთობ სარეწები, ამ დროისათვის ინგლისს უკვე აღარ შეეძლო წინააღმდეგობა გაეწია საბჭოთა კავშირისათვის და მთელი საქმე ამერიკის მიერ მოსაგვარებელი გახდა, აშშ პრობელმის მოგვარებას თავიდან გაეროს მეშვეობით შეეცადა თუმცა ამ ყველაფერმა შედეგი ვერ მოიტანა, ამის შემდეგ ამერიკელებმა რუსებს რამდენიმე საპროტესტო ნოტა გაუგზავნეს, შედეგი ვერ ახლა მიიღეს და საბოლოოდ ტრუმენმა საბჭოთა კავშირის ელჩი აშშ - ში ანდრეი გრომიკო დაიბარა და გადასცა რომ თუკი რუსეთი ირანიდან სამხედრო შენაერთებს არ გაიყვანდა აშშ  იძულებული გახდებოდა ატომური იარაღი გამოეყენებინა, რამაც საბჭოთა ისტებლიშმენტის გონება ნიუ მექსიკოს ცაზე უფრო გაანათა და მათ მიირეს გადაწყვეტილება ირანიდან ჯარის გაყვანაზე, გაყვანის დროს გაფორმდა კომუნიკე რითაც რუსეთი უარს აცხადებდა ძველ მოთხოვნებზე თუმცა რჩებოდა ერთი პუნქტი რომლის მიხედვითაც ირანი ცნობდა საბჭოთა კავშირის განსაკუთრებულ ინტერესს ჩრდილოეთ ირანში ნავთობმოპოვების საკითხში, თუმცა როდესაც საბჭოთა ჯარები გასული იყვნენ ირანის მეჯლისმა კომუნიკეს რატიფიკაცია არ მოახდინა, შესაბამისად საბჭოეთმა ვერც ამ ინტერესის დაკმაყოფილება მიიღო, მიუხედავად არსებული საფრთხისა რომ რუსები გააგრძლებდნენ სეპარატისტული მოძრაობების წახალისებას, ირანის ხელისუფლება წავიდა ამ ნაბიჯზე და მათ ზურგს აშშ უმაგრებდათ.                                                                                                                                                    1951 წელს ირანის პოლიტიკურ სცენაზე გამოვიდა პარტია ,,ნაციონალური ფრონტი“ და მისი ლიდერი მოჰამად მოსადეყი, რომელიც მძიმე ეკონომიკურ დმგომარეობაში მყოფ ხალხს პრობლემების მოგვარებას ინგლის - ირანის ნავთობ კომპანიის ნაციონალიზაციის გზით პირდებოდა, მან ხელისუფლოებაში მოსვლისთანავე ანტი დასავლური კურსი დაიჭირა, მოახერხა მოეხდინა კომპანიის ნაციონალიზაცია, რაზეც ინგელსელები ძალიან განაწყენდნენ, ამერიკაში მისი ანტიდასავლური პოზიცია აღიქვეს როგორც ახალი ჩინეთის გაჩენა, რეგიონში პრესტიჟის დაცემა და საფრთხის შექმან ამერიკის გავლენისათვის, შედეგად 1953 წელს  MI – 6  - მა და CIA - მ ერთობლივად დაგეგმეს გადატრიალება, რაც საკმაოდ წარმატებულადაც გამოუვიდათ, ამ ყველაფრის შემდეგ ნავთობ კომპანია ისევ ნაციონალიზებული დარჩა, თუმცა ამერიკულ ნავთობ კომპანიებსაც გზა გაეხსნათ ირანის ბაზარზე, აშშ გახდა ირანის მთავარი დამცველი, 1959 წელს ანკარაში ხელი მოეწერე ირან -  აშშ - შორის შეთანხმებას, რომლის მიხედვითაც ირანზე თავდასხმის შემთხვევაში აშშ - ს უფლება ეძლეოდა ირანში შეეყვანა საკუთარი ჯარები, რაც კიდევ ერთხელ განცხადება იყო ირანის საგარეო კურისის და საბჭოთა კავშირს უჩვენებდა ირანის შიდა საქმეებში ჩარევის შემთხვევაში თუ ვისთან შეიძლებოდა ჰქონოდა დაპირისპირება.                                                                                                                კენედის ადმინისტრაციის პერიოდში ირანსა და აშშ -  ს შორის ურთიერთობები მნიშვნელოვნად გაცივდა, ვინაიდან აშშ აღარ უწევდა ისევ იმ სახის ეკონომიკურ დახმარებას ირანს როგორც ის ადრე აკეთებდა და შაჰს აკრიტიკებდა ქვეყნაში არსებული მძიმე სოციალური ვითარების გამო და მას პასუხისმგებლობას აკისრებდა, ამ ყვლეაფერზე, შედეგად ირანის ხელისუფლებამ საბჭოთა კავშირის მხარეს დაიწყო ყურება, მათაგან 110 მლნ დოლარის იარაღი შეიძინა და კუბის კრიზის დროს უარი უთხრა აშშ - ს რაკეტები განეთავსებინა ირანის ტერიტორიაზე.                                                                                                                                                 მომდევნო მნიშვნელოვანი განვითარება ირან -  აშშ - ს ურთიერთობაშ იყო ნიქსონის მმართველობის პერიოდი, ნიქსონმა და მისმა ადმინისტრაციამ განაცხადეს რომ ისინი დაეხმარებოდნენ ყველა თავისუფალ ქვეყანას დაეცვა საკუთარი თავისუფლება თუმცა ისინი არ იყვნენ მზად სამხედრო ძალით ჩარეულიყვნენ ყველა მსგავსი მოძრაობის თავისუფლების სასიკეთოდ გადასაწყვეტად, რაც გამოწვეული იყო რამდენიმე ფაქტორის თანხვედრით, ეს იყო საბჭოთა კავშირის, გაძლიერება ეგვიპტეში და იემენში, ასევე ინდოეთის ოკეანეში საბჭოთა ფლოტის გამოჩენა, ვიეტნამში მიმდინარე ომი და ბრიტანელების მიერ განცხადება რომ მათ უწევდათ გასულიყვნენ ახლო აღმოსავლეთის რეგიონიდან და აზიიდან, შედეგად ყველა ეს პრობლემა აშშ - ს მოსაგვარებელი ხდებოდა და მას ამდენი ძალა შეიძლება არ აღმოსჩენოდა, ეს ყველაფერი ირანს მიუთითებდა რომ აშშ - ს წინააღმდეგ წასვლა მხოლოდ იმის გამო რომ აშშ მის მიმართ კრიტიკულად იყო განწყობილი შიდა არასწორი შიდა პოლიტიკის გამო, მას უბრლოდ მარტოს შეატოვებდა საბჭოთა კავშირთან.                                                                                                                                                                        ამერიკაში გადაწყვიტეს, რომ ჯობდა დაყრდნობოდნენ ადგილობრივ ელიტებს ვიდრე ინგლისის გასვლის შემდეგ საკუთარი ჯარები შეეყვანათ სპარსეთის ყურეში, ჰენრი კისნიჯერმა შეიმუშავა დოკუმენტი რომლის მიხედვითაც ამერიკამ სპარსეთის ყურეში დაიწყო ტყუპი საყრდენის პოლიტიკის გატარებას, რაც გულისხმობდა რომ რეგიონში ამერიკის ინტერესების დაცვა 2 სახელმწიოფს უნდა უზრუნველეყო, ესენი იყვნენ ირანი და საუდის არაბეთი, ამ ორს შორის წამყვანობა ირანმა საკუთარი ინიციატივით იკისრა, ამავედროს ირანი იყო სეკულარული სახელმწიფო და ერთი შეხედვით სრულიად თავისუფალი რელიგიური რადიკალიზმისაგან,  ამას მოჰყვა ირანის მიერ ამერიკული შეიარაღების გამალებული შესყიდვა, ირანელები ამერიკელებისგა მოითხოვნდნე იარაღის უახლესი მოდელების მიწოდებას, ვინაიდან იმავე პერიოდში ერყის შეირაღება დაიწყო საბჭოთა კავშირმა და ამით სურდა ირანს წონასწორობა დაეცვა.                                                                                                                             აშშ - ირანის უერთიერთობაში მომდევნი მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო 1973 წლის ნავთობ კრიზისი, როდესაც ნავთობმწარმოებელმა არაბულმა სახელმწიფოებმა სრული ემბარგო დაუწესეს აშშ - ს და ნაწილობრივი ემბარგო მის მოკავშირეებს, მსოფლიოში ნავთობზე ფასები კატასტროფულად მაღლა წავიდა, რითაც შეიძლება ითქვას ირანმა ისარგებლა, ის რეგინში ერთად-ერთი ქვეყანა დარჩა რომელმაც ნავთობის ამერკისთვის მიწოდება გააგრძელა და OPEC - ის გვერდის ავლით, ნავთობის მოპოვება და ექსპორტი გაზარდა.                                                                                             ირანის მთავრობა სამხედრო შეიარაღების შესყიდვას ზრდიდა, ის ამერიკისგან უახლეს იარაღს ითხოვდა და აცხადებდა რომ ეს ყველაფერი სჭირდებოდა ვინაიდან ბრიტანეთი რეგიონიდან გასვლას აპირებდა და მას მოუწევდა შეესრულებინა ის როლი რასაც ბრიტანეთი ასრულებდა, ამისათვის კი სჭირდებოდა ფლოტის რეორგანიზაცია რათა ინდოეთის ოკეანეში მეტი შესაძლებლობები ჰქონოდა და ასევე ესაჭიროებოდა შორს მოქმედი ავიაცია, 1974 წელს უკვე აშშ - ს თეირანის საელჩოს ეკონომიკური ატაშე, აშშ - ს სახელმწიფო სამდივნოს წერდა რომ თუკი ირანი არ მოახდენდა ხარჯების შემცირებას და რეორიენტაციას, შედეგი შეიძლება დამდგარიყო, სოცილაური უკმაყოფილება რისი დასასრულიც რთული საწინასწარმეტყველო იქნებოდა.                                                                         დასკვნის შედეგმაც დიდხანს არ დააყოვნა და 1977 წლიდან უკვე შეინიშნებოდა სოცილური უკმაყოფილება, რაც 1978 წელს უკვე მანიფესტაციებში გადაიზარდა, რასაც მოჰყვა გაფიცვები და ირანის ეკონომიკის პარალეიზება, 1979 წლის იანვრის შუა რიცხვებში შაჰმა ქვეყანა დატოვა, პირველ თებერვალს კი აიათოლა რუოლაჰ ჰომეინი ექსილიდან თეირანსი დაბრუნდა, ის უკვე დიდი ხანია ემზადებოდა შაჰის ხელისუფლებიდან ჩამოსაცილებლად, შაჰის ჩამოსვლით რევოლუციის გადამწყვეტი მომენტი დასრულდა, ქვეყნაში მოხდა ისლამური რევოლუცია, ამერიკა უკვე მტრად, სატანად გამოცხადდა, ამერიკისთვის ცუდი სიახლეები ამაით არ დამთავრებულა, ირანელებმა ალყა შემოეარტყეს აშშ - ს საელჩოს და 52 ადამიანი მძევლად აიყავნეს, რომელთაც 444 დღიანი ტყვეობის გადატანამ მოუწიათ.                                                                         1980 წელს ირანსა და ერაყს შორის ომი დაიწყო, ეს ის შემთხვევაა როდესაც ომი ორივე ქვეყანს გარკვეულწილად აწყობდა, ირანი ომით ისლამური რევოლუციის ექსპორტს აპირებდა რისთვისაც ერაყში სავარაუდოდ კარგი ნიადაგი უნდა ყოფილიყო, თან ამ ომით შეიძლებოდა იმის გამართლება თუ რატომ ვერ ასრულებდა ირანის ხელისუფლება იმ დაპირებებს რასაც რევოლუციის დროს დაპირდა ხალხს, ერაყის მხრიდან კი მიზანი დინარე შატ ალ - არაბის ორივე ნაპირის ანექსირება და ირანის პროვინცია ხუსიზსტანის ოკუპაცია იყო, თავიდან ერაყს დიდი მხარდაჭერა ჰქონდა სსრკ - ს, ქუვეითის და საუდის არაბეთის მხრიდან, შემდეგ მის მხარეს ასევე ჩაერთნენ საფრანგეთი და ამერიკაც, ამერიკის მიზანი ამ ომში მონაწილეობისას შეიძლება არა იმდენად ირანზე შურისძიება, არამედ ერაყის სახით ახალი მოკავშირის შეძენა წარმოადგენდა, თუმცა ყველაფერი რეალურად სხვანაირად განვითარდა. ომის მსვლელობის პერიოდში ირანის და ამერიკის ურთიერთობაში აგორდა დიდი სკანდალი, ირან - კონტრას საქმე, რომლის მიხედვითაც ამერიკა ირანს საიდუმლოდ ყიდიდა იარაღს სანაცვლოდ მირებულ ფულს კი იყენებდა ნიკარაგუაში, ოპოზიციური მოძრაობის დასაფინანსებლად და ასევე ლიბანში მყოფი ამერიკელი ტყვეების განსათავისუფლებლად, ასევე CIA ამ ფულით აფინანსებდა საიდუმლო ოპერაციებს.              ირან - ერაყის ომის შემდეგ მომდევნო ამერიკულ - ირანული დაპირისპირება იყო, სალმან რუშდიეს საქმე, როდესაც მწერალმა სალმან რუშდიემ დაწერა ნაწარმოები სატანური ლექსები, რაც ირანში და ზოგადად ისლამურ სამყაროში მუჰამედის დაცინვად და ისლამის შეურცხყოფად აღიქვეს, მაგრამ ირანში ყველაზე შორს წავიდნენ და ხომეინმა გამოსცა ფატვა რომლის მიხედვითაც მწერალს სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანეს, რაც ამერიკაში რა თქა უნდა არ მოუწონეს, მწერალს რამდენიმე წლის მანძილზე უხდებოდა დამალვა.                                                                                                          ირანთან ურთიერთობა არც კლინტონის ადმინატრაციის დროს არ გაუმჯობესებულა, 1993 წელს ამერიკამ ახლო აღმოსავლეთის რეგიონში გამოაცხადა ახლაი პოლიტიკის დასაწყისი, რასაც  Dual containment ორმაგი შეკავების პოლიტიკა დაერქვა, რაც გულისხმობდა ირანის და ერაყის, ორივე ქვეყნის შეკავებას, რათა მათ მომავალში არ განევიტარებინათ ისეთი არმია და პოლიტიკური სისტემა რომელიც შეძლებდა დესტაბილიზაციის გამოწვევას, ირანტან ურთიერთობების ნომრალიზებას კი საფუძვლად უნდა დასდებოდა 5 პუნქტიანი გეგმა, რომლის ყველა პუნქტის შესრულების შემდეგ შეიძლება გამხდარიყო ირანთან ურთიერთობების ნორმალიზება, ამ პუნქტების მიხედვიტ ირანს უდნა შეეწყვიტა საერთაშორისო ტერორიზმის მხარდაჭერა, ასევე უნდა შეეწყვიტა პალესტინური ორგანიზაცია ჰამასის მხარდაჭერა და არაბულ - ებრაული სამშვიდობო მოლაპარაკებებისთვის ხელის შეშლა, მსოფლიო მასშტაბით დივერსიული ისლამური დაჯგუფებების მხარდაჭერა, გაძლიერებული შეიარაღების შეწყვეტა და მასობრივი განადგურების იარაღის შეძენაძე უარის თქმა.  კლინტონის ადმინიტრაციის დროს ირანზე დაიწყო სანქციების დაწესება რადგან ხშირად ვრცელდებოდა ინფორმაცია ირანში ადამინის უფლებების დარღვევის შეშახებ, 1995 წელს ირანს ამერიკამ დაუბლოკა ყოველგავრი სავაჭრო ურთიერთობა და ფინანსური ნაკადები. უმცროსი ბუშის ადმინისტრაციის დროსაც ქვეყნებს შორის ურთიერთობის გამუჯობესება არ მომხდარა, მან ირანს, ერაყსა და ჩრდილოეთ კოერეასთან ერთად ბოროტების ღეძიც კი უწოდა, თავის მხრივ არც ირანელები ჩამორჩებოდნენ და ამერიკას სატანას უწოდებნენ ხოლო მის მოკავშირე ისრაელს მოთხრით ემუქრებოდნენ.                                                                            ამ ორ ქვეყანას შორის ცალკე საკითხი იყო ირანის მიერ ატომური იარაღის შექმნის მცედელობა, რის თავიდან აცილებასაც ამერიკა ყველა ხერხიტ ცდილობდა, იქნებოდა ეს ეკონომიკური სანქციები, საბოტაჟი თუ ირანის მეზებელი ქვეყნების სპეციალური ტექნიკით აღჭურვა, რათა არ მომხდარიყო ირანის ამ ქვეყნების გავლით, რადიოაქტიური ნივთიერებებით მომარაგება.                                                                                                        2013 წელს ირანში ჩატარდა არჩევნები, გამარჯვებული გახდა ჰასან როჰანი, რომლის წინაასარცევნო დაპირებებს შორის ერთ - ერთი იყო დასავლეთთან ურთიერთოებების აღდგენა, ამ პერიოდისთვის უკვე ისეთი მდგომაროება იყო შექმნილი როდესაც დასავლეთსაც უკვე ძალიან სჭირდებოდა ირანული გაზის და ნავთობის რესურსები და საკუთარი სანქციები გამოვე ვერ იყენებდა ასევე ირანში შექმნილი იყო ურთულესი ეკონომიკური მდგომაროება და აუცილებლად საჭირო გახდა დასავლური ინვესტიციები, შედეგად მხარეებმა მიაღწიეს შეტანხმებას, რომ ირანი შეწყვეტდა ატომური ირაღის წარმოებისათვის საჭირო მოსამზადებელ სამუშოაბს, სანაცვლოდ დასავლეთი მოხსნიდა სანქციებს, 2016 წლის 17 ინავრიდან ირანს სანქციები მოეხსნა და პირველ რიგში ეს შეეხო ვაჭრობას და სანქციები ნელ -ნელა მოიხსნება სხა სფეროებზეც, ამ დროიდან უკვე იწყება ირან - აშშ - ს ურთიერთობების მესამე ფაზა, ამჟამად ირანი კვლავ აგრძლებს ამეიკის მიერ ტერორისტებად აღიარებული ჰეზბოლას მხარდაჭერას, კვლავ აპირებს ამერიკის უმნიშვნელოვანესი მოკავშირის ისრაელის ამოთხრას, ამერიკის ინტერესების წინააღმდეგ მხარს უჭერს ასადის რეჟიმს სირიაში, პრობლემებს უქმნის ამერიკის ფლოტს სპრასეთის ყურეში, იემენში ეხმარება ამერიკის მოკავშირე საუდის არაბეთის მტრებს, ერაყში ცდილობს ჩამოაყალიბოს პრო ირანული მთავრობა, თუმცა ამ დროისათვის ირანული გაზი მეტად მნიშვნელოვანი ევროპის უზრუნველსაყოფად, რაც გამოიწვევს ევროპის რუსულ ენერგომატარებლებზე დამოკიდებულების შემცირებას, რიტაც აშშ შეძლებს მისი მოკავშირეების უზრუნველყოფას და ამავე დროს რუსეთის დასუსტებას, ასევე ნავთობის ფასის ასეთი დაბალი დონის დროს კიდევ ერთი სახელმწიფოს მიერ ნავთობის მოპოვების გაზრდა ფასის დაბალზე შენრჩუნებას ხელს შეუწყობს რაც აწყობს რუსეთის წინააღმდეგ, თუმცა ამით წყალს ასხამს ჩინეთის წისქვილზე, ამერიკის მიერ ურთიერთობების დათბობის დაწყება ირანთან მხოლოდ ირანელების მეირ ატომზე უარის თქმით, კიდევ შეიძლება გამოწვეული იქნეს იმით რომ ისინი უფრო მეტ ყურადრებას აქცევენ წყნარი ოკეანის აუზს და ფოკუსირებული არიან ჩინეთზე, რომელიც რეალურად ჩანს მისი ჩელენჯერი, ამერიკის მიერ ახლო აღმოსავლეთზე ნაკლები ყურადღება შანსს მისცემს საუდის არაბეთს და ინდოეთს აქ თავიანთი აქტიური პოლიტიკა გაატარონ რომელთაც საპირწონე სჭირდებათ, ანუ პაკისტანს და ირანს როლი აქვთ სათამაშო.                                                                                                          

                                                                Von : ნიკა ნემსიწვერიძე

Keine Kommentare:

Kommentar veröffentlichen