Dieses Blog durchsuchen

ვაზირისტანი

    ვაზირისტანი არის ტერიტორია სადაც გარდა ღმერთისა არც ერთი ხელისუფლების სიტყვა არ აღწევს და იმ ერთადერთისაც თავისებურად ესმით. ეს არის მიწის ნაჭერი ავღანეთსა და პაკისტანს შორის 11,585 კვ/კმ ფართობით. ამ ტერიტორიაზე ცხოვრობენ პუშტუნები რომლებიც პაკისტანის მოსახლეობის 12 % და ავღანეთის მოსახლეობის 38 % შეადგენენ. თვითონ ამ ტერიტორიის მოსახლეობის რაოდენობა 500,000 800,000. ზუსატად დაუდგენელია, ვინაიდან პუშტუნები ახლაც ნომადურ ცხოვრებას ეწევიან. მათთვის არანაირ პრობლემას არ წარმოადგენს საზღვრის გადაკვეთა (სავიზო რეჟიმი იარაღის გამოგონებასთან ერთად გაუქმდა) და ამიტომ აქაური მოსახლეობის რაოდენობაც სეზონურად იცვლება. ვაზირისტანის მმართველობა ადგილობრივი ბელადის ხელშია, რომელიც მთელ თავის ხელისუფლებას შარიათის მიხედვით წარმართავს. ამ ტერიტორიის მნიშვნელობა და ხიბლი იმაში მდგომარეობს რომ აქ გაივლის უმთავრესი გზები პაკისტანსა და ავღანეთს შორის დამაკავშირებელი,  რომლებსაც დიდი მნიშვნელობა გააჩნიათ უპირველესად ნატოსთვის. ამ პუშტუნებით დასახლებული ტერიტორიის პაკისტანის ნაწილად გამოცხადები ბრიტანელების ბრალი იყო, რომელთაც 1893 წელს ,,დურანის'' ხაზით თავიანთი იმპერია ავღანეთიდან გამოყვეს, მას შემდეგ კი ეს საზღვარი არ შეცვლილა. პაკისტანის გაჩენის შემდეგ, ვაზირისტანელი პუშტუნები ერთიანი პაშტუნისტანის შექმნის იდეით გამოვიდნენ, მაგრამ ფაქტია, რომ ავღანეთის ადგილზე სხვადასხვა სახელმწიფოების წარმოქმნას მხარი არავინ დაუჭირა, მაგრამ ვაზირისტანის უმართავ და ტერორისტულ მიწად გადაქცევის მთავარი ისტორია 1979 წელს იწყება, როცა საბჭოთა კავშირი მოძმე ავღანელების ბედნიერების დასაცავად ამ ქვეყანაში შეიჭრა, შეიჭრა და ავღანელებიც დახვდნენ თავიანთი სტუმართმოყვარეობით, პარტიზანულ ომებში პუშტუნები ერთ-ერთ მთავარ ძალას წარმოადგენდნენ და ვინაიდან ავღანეთის ტერიტორიაზე საბჭოელები იყვნენ მათაც ბაზების მოწყობა პაკისტანში გადაწყვიტეს რასაც საუდის არაბეთი და აშშ-ც მხარს უჭერდნენ, 1989-ში საბჭოელების გასვლის შემდეგ პაკისტანი ისევ განაგრძობდა რადიკალი ფუნდამენტალისტი ისლამისტების მხარდაჭერას, ამჯერად უკვე უზბეკი ახმედ შაჰ მასუდის წინააღმდეგ, რომელსაც ინდოეთი უჭერდა მხარს, პაკისტანმა თავის მხარდაჭერით შეძლო ის, რომ ოსამა ბინ ლადენმა ჩამოაყალიბა თალიბანის ძირითადი სტრუქტურა რომელიც 1996 წელს ავღანეთის ხელისუფლების სათავაში მოექცა, ანუ პაკისტანი ეხმარებოდა ვაზირისტანელ პუშტუნებს და ამით უზრუნველყოფდა მათი გაგრძელება თალიბანის მხარდაჭერას, სამაგიეროდ შეეძლო ავღანეთში ბევრი რამის კონტროლი, მაგრამ ყველაფერი შეიცვალა 2001 წელს, როდესაც ალ-ქაიდამ ამერიკას 9/11 მოუწყო, ამის შედეგად ამერიკელებმა გაეროს მხარდაჭერით და საკუთარი მოკავშირეების დახმარებით თალიბანის რეჟიმი ჩამოაგდეს, თალიბებიც ადგნენ და თავიანთ ძველ მფარველს პაკისტანს მიაკითეს, რომელიც უკვე ამერიკის მოკავშირე გამხდარიყო ახლა უკვე საკუთარი ინტერესების წინააღმდეგ თალიბების ამოსაწყვეტად, ამერიკის ზეწოლით 2009 წელს პრეზიდენტმა მუშარაფმა ვაზირისტანში 28,000 სამხედრო გაგზავნა თალიბების წინააღმდეგ, შედეგი კი ის არის, რომ ახლაც ავღანეთსი ჩასული თვითმკვლელი ტერორისტების 80 % ვაზირისტანში მონამზადებია, ყარზაი პაკისტანს ადანაშაულებს ჯიჰადისტების შეგზავნაში, ხოლო პაკისტანის არმიის გაბრაზებული პუშტუნები უკვე თვით პაკისტანსაც უწყობენ ტერორისტულ აქტებს.   

      მოკლედ დღეს პაკისტანი სამმაგ თამაშ თამაშობს, ცდილობს არ აწყენინოს ამერიკელებს, გააგრძელოს ავღანეთის საქმეებში საკუთარი ჩარევა და შეინარჩუნოს პუშტუნების კეთილგანწყობა და ეს ყველაფერი ვაზირისტანის გარშემო ხდება. 

ვატიკანი / Vatikan

    ვატიკანი მსოფლიოში ყველაზე პატარა სახელმწიფოა როგორც ფართობით ასევე მოსახლეობის რაოდენობითაც, მაგრამ მის განუზომელ სიძლიერეს განსაზღვრავს რწმენა რომელსაც ის მთელი მსოფლიოს მასშტაბით უნერგავს კათოლიკური ეკლესიის მიმდევრებს, ამ 44 ჰა ფართობის და 1000 ადამიანამდე მოსახლის მქონე ქვეყანას ხელთ უპყრია 1,7 მლრდ ადამაიანის სული, ვატიკანის ღირსებაა წმინდა პეტრეს ბაზილიკა რომელსაც ბრამანტე და მიქელანჯელო აშენებდნენ და ამ მშენებლობამ 1506 წლიდან 1626 წლამდე გასტანა, ვატიკანში დიდი ადგილი უკავია ბაღებს, პაპისა და მისი ხელქვეითების სახლებს და ასევე ვატიკანის ბიბლიოთეკას რომელშიც 60,000 მეტი ხელნაწერია დაცული, (მათ შორის უამრავი ეროტიკული მასალა). ვატიაკნის ტერიტორიაზე, რომელიც ერთადერთი აბსოლიტური მონარქიაა ევროპის ტერიტორიაზე, წესრიგს იცავს შვეიცარიული ჟანდარმერია, მასში 134 კაცი მსახურობს, რომლებიც აუცელებლათ 30 წელზე მეტის და ჭეშმარიტი შვეიცარიელი კათოლიკეები უნდა იყვნენ. 
     ვატიკანს საკუთარი ხმის გასავრცელებლად მრავალი საშუალება აქვს, ვატიკანის რადიო მსოფლიო მასშტაბით 33 ენაზე მაუწყებლობს, საკუთარი ყოველდღიური გაზეთი, სტამბა რომელიც პაპის ეპისტოლეებს 94 ენაზე ბეჭდავს და ფოსტა, ვატიკანის ფულის ერთეული ევროა, რომელსაც ვატიკანი საკუთარი ავერს, რევერსით ჭრის. 
   ვატიკანი ყოველთვის ერეოდა მსოფლიო წესრიგში მაგრამ ეს ყველაფერი გაცილებით მკვეთრად გამოჩნდა, დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენების შემდეგ, 1494 წელს პაპმა ალექსანდერე VI  ახალი მსოფლიო, ტორდესილასის შეთანხმებით ორ ესპანურ და პორტუგალიურ ნაწილად გაყო. წმინდა საყდარი დიპლომატიურ ურთიერთობაში ძალიან აქტიურია, მას მსოფლიოს 174 ქვეყანაში გააჩნია საელჩო, ვატიკანი თავის დიპლომატიას პაპის მოგზაურობებით ამყარებს, პაპმა იოანე-პავლე II თავისი 26 წლიანი პონტიფიკოსობის დროს 117 ქვეყანა მოინახულა, მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა აღმოსავლეთ ევროპაში კომუნიზმის დანგრევის საქმეში, პოლონეთში ,,solidarność'' მოძრაობას ვატიკანი აქტიურად უჭერდა მხარს ფულით თუ სიტყვით, იოანე-პავლე II მოგზაურობებს წინ აღუდგა რუსეთი და ჩინეთი, რუსეთში პრობლემად იქცა კათოლიკე მქადაგებლები, ხოლო ჩინეთში არ შეშვების მიზეზად ვატიკანის ტაივანთან ურთიერთობა იქცა, ჩინეთი დიპლომატიური ურთიერთობების გაწყვეტას ითხოვს მათ შორის, თავის ქვეყანაში მცხოვრები 50 მლნ-მდე კათოლიკისთვის კი პატრიოტული ჩინური კათოლიკური ორგანიზაცია შექმნა, რაც წმინდა საყდრის მიერ აღარებულ არ იქნა, ვატიკანის დიპლომატია უძლური აღმოჩნდა ასევე 2003 წელს როცა მას მოკავშირეების ერაყში შეჭრა უნდოდა აღეკვეთა. 
       1986 წლიდან ვატიკანის ინიციატივით ფუნქციონირებს საერთაშორის მშვიდობის ორგანიზაცია,  ,,Assise'' რომელშიც გაერთიანებული არიან მსოფლიოს ყველა ძირითადი რელიგიის მიმდევრები,მუსლიმები, ბუდისტები, ინდუსები, იუდეველები, კათოლიკე და ორთოდოქსი ქრისტიანები, ამის შედეგი კი იყო პაპის პირველი მოგზაურობა მუსლიმურ ქვეყანაში, მაროკოში.
      დღეისთვის კათოლიკების უმეტესობა ლათინურ ამერიკაში ცხოვრობს, რომელსაც საკმაოდ მაღალი ტემპები აქვს როგორც მოსახლეობის ასევე ეკონომიკის ზრდის მხრივ, მსოფლიოში თითქმის არ არის ქვეყანა სადაც კათოლიკე არ ცხოვრობდეს რომელთა უფლებების დასაცავადაც ვატიკანი თავის ყველა შესაძლებლობას გამოიყენებს. 

ორად გაყოფილი კუნძული

   კვიპროსი ეს არის კუნძულოვანი სახელმწიფო ხმელთაშუა ზღვის aღმოსავლეთით. კუნძული კვიპროსი ხმელთაშუა ზღვაში მესამეა ფართობის მიხედვით (ჩამორჩება იტალიურ კუნძულებს  სიცილიას და სარდინიას). კუნძული მდებარეობს მცირე აზიის ნახევარკუნძულის სამხრეთით, ის რამდენიმე კილომეტრითაა დაცილებული აზიის კონტინენტს.

ეს ტერიტორია ეკუთვნის დასავლეთ აზიას, იგივე ახლო აღმოსავლეთს. ეს ტერიტორია შედიოდა ჯერ საბერძნეთის, შემდეგ ლევანტის, ბიზანტიის და ბრიტანეთის შემადგენლობაში.

          კვიპროსში ბრიტნული მმართველობის პერიოდში (1878-1960) არსებობდა თემთაშორისი დაპირისპირება ბერძნებსა და თურქებს შორის. ბერძნები მოსახლეობის 80% წარმოადგენდნენ, ხოლო თურქები 20%. ბერძნები აწარმოებდნენ მცირე ბრძოლებს და წინააღმდეგობას უწევდნენ ბრიტანელებს. მიუხედავად კონფლიქტებისა ქვეყანამ მცირე სისხლისღვრით მოიპოვა დამოუკიდებლობა რომლის ოფიციალურ გარანტად გამოდიოდნენ დიდი ბრიტანეთი, საბეძნეთი და თურქეთი.
           ბერძნების უმრავლესობას სურდა რომ კუნძული მთლიანად შეერთებინა საბერძნეთისთვის. ამ მოტივით1974 წლის ივლისში ამბოხებულმა ეროვნულმა გვარდიამ საბერძნეთის მმართველ სამხედრო ხუნტასთან შეთანხმებით გადააყენა კვიპროსის რესპუბლიკის პრეზიდენტი, არქიეპისკოპოსი მაკარიოსი და მთელი კუნძულის საბერძნეთის  შემადგენლობაში შეყვანა გადაწყვიტა.

           ამან თურქეთს ინტერვენციისკენ უბიძგა.  თურქეთის არმიამ დაიკავა კუნძულის ჩრდილოეთ  ნაწილი, საერთო ფართობის 36,2%.      ინტერვენციას მოჰყვა მოსახლეობის იძულებითი გაცვლა, როდესაც ჩრდილოეთ ნაწილში მცხოვრები 180-200 ათასაი ბერძენი იძულებული გახდა გაქცეულიყო სამხრეთ ნაწილში, ხოლო სამხრეთში მცხოვრები 45-60 ათასი თურქი  თურქეთის არმიის მიერ ოკუპირებულ კუნძულის ჩრდილოეთ ნაწილში გადავიდა. გაიყო თვით დედაქალაქი ნიკოსიაც( თანამედროვე გამოთქმით, ლეფკოსია, თურქულად- ლეფკოშა).

          1983 წელს კუნძულის თურქულმა თემმა გამოაცხადა '' ჩრდილოეთ კვიპროსის თურქული რესპუბლიკა'' რომელიც მხოლოდ ოფიციალურმა ანკარამ აღიარა. ეს ''რესპუბლიკა" სხვამ არავინ აღიარა, ხოლო გაერომ მას ეკონომიკური სანქციებიც კი დაუწესა. ჩრდილოეთ კვიპროსი სადაც მრავლადაა ტურისტულად საინტერესო ძეგლები, მდებარეობს ძირითადი სასოფლო-სამეურნეო სავარგულები და უკეთესი კლიმატური პირობებია, მაიც კუნძულის ჩანმორჩენილი მხარეა, ამის საპირისპიროდ კუნძულის სამხრეთი, მთაგორიანი ნაწილი ბევრად უფრო სწრაფად ვითარდება.
          2004 წლის მაისიდან  კვიპროსის რესპუბლიკა( კუნძულის სამხრეთი ნაწილი) ევროპული კავშირის წევრია, ხოლო ჩრდილოეთ ნაწილი კვლავაც რჩება არ აღიარებულ სახელმწიფოდ(მას მხოლოდ თურქეთი აღიარებს).
          2008 წლის აპრილიდან თითქოს გაჩნდა კვიპროსის ორ  თემს შორის ურთიერთობათა დათბობის ნიშნები, როდესაც გაიხსნა ადრე ბლოკირებული გასასვლელი დედაქალაქ ნიკოსიაში და ბერძნებსა და თურქებს საშუალება მიეცათ ნორმალური ურთიერთობა დაეწყოთ, მაგრამსაბოლოო პოლიტიკური მოწესრიგება ჯერ კიდევ შრსაა.