USAQMURI: 2013

მალაიზია , მდგრადი განვითარება

მალაიზიია დღევანდელ მსოფლიოშ ბევრი რამიტ არის გამორჩეული, თავისი გეოგრაფიული მდებარეობის გამო ის წარმოადგენს ასეანის გულს, მას შეუძლია აკონტროლოს ყველაზე უმეკლესი გზა რაც აკავშირებს, ჩინეთს, იაპონიას და სამხრეთ კორეას აფრიკასთან, ახლო აღმოსავლეთთან და ევროპასთან, სწორედ ამ გზაზე გაივლის ჩინთისთვის, იპონიისთვის და სამხრეთ კორეისთვის გამიზნული ნავთობ პროდუქტების 80 %.

ეთნიკური ჯგუფები მალაიზიაში

მალიიზიას სახელმწიფოებრიობას დიდი ხნის ისტორია არ აქვს, ქვეყნის ნაწილმა მალაიმა, რომლიც მალაიის ნახევარკუნძულზეა ბრიტანელებისგან დამოუკიდბლობა 1957 წელს მოიპოვა, 1963 წელს კი, სინგაპურთან და კუნძულ ბორნეოს ჩრდილოეთით მდებრე საბაჰთან და სარავაკთან ერთად ფედერაცია ჩამოაყალიბა, რომლიც 1965 წელს სინგაპურმა დატოვა და დამოუკიდებელი გახდა, ამჟამად მალაიზიის ფართობი შეადგენს, 330,000 კვ/კმ - ს, რომლის 40 % მალაიის ნახევრაკუნძულზეა დანარჩენი კი ჩრდილოეთ ბორნეოა, ის ესაზღვრება, ტაილანდს, სინგაპურს, ბრუნეის და ინდონეზიას.

მალაიზიის მოსახლეობა 28 მლნ ადამიანია, მოსახლეობის უმრავლესობა 80 % მალაიაში ცხოვრობს, ხოლო დანრჩენილი მოსახლეობა დაახლოებით 5 მლნ ადამიანი საბაჰში და სარავაკში, მოსახლოების შემადგენლობა დიდი მრავალფეროვნებით გამოირჩევა, მოასხლოების 50 % მალაიელია, 23 % ჩინელი, მათი მალაიზიაში ცხოვრება ბრიტანელების ბრალია, რომლებმაც ისინი აქ სამხრეთ ჩინეთიდან ჩამოასახლეს, მაღაროებში სამუშაოდ და პენანგოს და სინგაპურის პორტების ასაშენებლად, 11 პროცენტი მკვიდრი მოსახლეობა რომელთა უმეტესობაც დაიაკებს, ორანგ ასლის ხალხს, იბანგებს და ბიდაიებს მიეკუთვენბა, 7 % ინდოელები არიან, რომლებიც ასევე ბრიტანლებმა ჩამოასახლეს, რაც მათ მიერ კაუჩუკის წარმოებასთან იყო დაკავშირებული და მათი შთამომავლები ახლაც, უმეტესად სოფლის მეურნეობაში და ინდუსტრიაშ არიან დასაქმებული, დაბალანაზღაურებად სამუშაოზე, ხოლო დანარჩენები სხვადასხვა ქვეყნებიდან ჩამოსულები, ქვეყანაში ასევე არის 2 მლნ-მდე გასთარბაითერი, რომელთაგანაც მილიონამდე არალეგალია და მათი უმეტესობა, ინდონეზიელები, ფილიპინელები და მიანმარელები არიან. ქვეყანა ასევე გამოირჩევა ენობრივი მრავალფეროვნებით, მოსახლეობა 140 განსხვავებულ ენასა თუ დიალექტზე ლაპარაკობს, თუმცა ყველაზე მნიშვნელოვანი არის, ბაჰასა მალაიზია, ჩინურის სამხრეთული დიალექტები, ინდოელებისთვის თამილური და ტელუგუ, მოსალხობის უმრავლესობისთვის ინგლისური მეორე ენაა რაც მათი კოლონოლური წარსულიდან გამომდინარეობს და რამაც მათ მსოფლიო ასპარეზზე გასვლა გაუადვილა. მალაიზიიის მოსახლეობის 60 % მუსლიმანია, პირველად აქ ისლამი, 7 საუკუნეშ შემოიტანეს არაბებბმა, ხოლო XII - XIV საუკუნეებიდან კი ისლამმა ძალა მოიკრიბა და კარგად გავრცელდა მკვიდრ მოსახლეობაში.

მალაიზიაში მმართველობის ფორმა საპარლამენტო მონარქიია, ანუ :) მონარქი აირჩევა 9 სულთნიდან და ის 5 წლის განმავლობაში მართვას ქვეყანას, ქვეყანაში მალაიელებს ერთგავარი უპირატესობა აქვთ მინიჭებული, ისინი ინიშნებიან წამყვან თანამდებობებზე, სახელმწიფოს მმარტველი წრეები ხელს უწყობენ მალაიელების ეკონომიკური მდგომარეობის სიძლიერეს, ასეთი სიტუაცია არის ერთგვარი პასუხი ჩინური უმცირესობისთვის, ვინაიდან ჩინელები მალაიზიის დამოუკიდებლობამდე იყვნენ წამყვანი ეკონომიკური ჯგუფი, ისინი ახლაც უძლიერესებიარიან ქვეყნაში, მათ გააჩნიათ საკუთარი კავშირები უცხოლებთან რა თქმა უნდა უპირვლესად ჩინელებთან, სწორედ ამის ბრლაი იყო სინგაპურის გასვლა ფედერაციიდან, ვინაიდან სინგაპურელები ჩინელების შთამომავლები არიან. ინდური წარმოშობის მოსახლეობაზე უკვე ნახსები იქნა რომ ისინი დაბალანაზღაურებად სამუშაოებს ასრულებენ, ანუ ქვეყნის სიმდიდირე ხელში აქვს ჩაგდებული მოსახლეობის ნახევარს, მუსლიმან მალაიელებს, ქვეყანა ბოლო 45 წელია ერთ პარტიას, ,, მალაიზიის გაერთიანებულ ნაციონალურ ორგანიზაციას'' უჭირავს, რომელიც გამოირჩევა განსაკუთრებული ისლამური იდეოლოგიით, რაც გამოიხატება ისლამური სასწავლელბლების გახსნით, ისლამური ბანკის დაარსებით, შეჯიბრები ყურანის კითხვაში და აგრეთვე ჰიჯრის დაფინანსება, ქვეყანაში ისლამი სახელმწიფო რელიგიაა და ის სახელმწიფოს მიერ მკაცრად კონტროლდება, რაც გამორიცხავს მისი რადიკალური სექტანტური ფორმების გამოჩენას და ის ერთგვარი სახელმწიფო სიმდგრადის გარანტიაა.

მალაიზია ინდუსტრიული სახლმწიფოა, რომელიც სწრაფად გადადის პოსტინდუსტრულ ეტაპზე, ქვეყნის ამჟამინდელი მთავრობის გათვილი 2015 წლისთვის ქვეყანა მაღალ შემოსავლიანი ქვეყნების რიგში უნდა იდგეს, ქვეყანა ანხორციელებს ეკონომიკის 5 წლიან პროგრამებს და ამჟამინდელი 10 ხუთწლიანი პროგრამა 2011 წლის 1 იანვრიდან 2015 წლის 31 დეკემბრამდე არის გაწერილი. ქვეყნის ეკონომიკაში 40 % ინდუსტრიის მიერ გამომუშავდება, ინდუსტრიაში წამყვანი დარგები გადამამუშავებელი მრეწველობა და მსუბუქი მრეწველობაა, ინდუსტრიაში ელქტონიკა კაპიტალის 30 % გამოიმუშავებს, რომლის დიდი წილიც მოდის, ინტელზე, ტოშიბაზე, ალკატელზე, მოტოროლაზე და ერიქსონზე, რომელთაც თავიანთი საწარმეობი აქვთ აქ გახსნილი. მნიშვნელოვანი საექსპორტო საქონელია ასევე, კაუჩუკი, მერქანი, კაკაო, პილპილი და ისეთი სათბობენერგეტიკული რესურსი როგორიც არის, ნავთობი და გაზი. BP - ის 2012 წლის სტატისტიკური მონაცმებიდან გამომდინარე, მალაიზია ამჯამად ფლობს, მსოფლიო ნავთობის მარაგის 0,4 % , ხოლო მსოფლიოს ბუნებრივი გაზის მარაგის 1,3 %, თუკი მოპოვების არსებული დონე სენარჩუნდება ნავთობის მარაგი კიდევ 22 წელი იქნება საკმარისი, ხოლო ბუნებრივი აირის მარაგი კი 36 წელი, მთელი ეს რესურსი სახელმწიფო კომპანიის პეტრონასის მიერ კონტორლდება, პეტრონასის შენატანი სახელმწიფო შემოსავლების 40 % არის და ის ერთგვარი მალაიზიური გაზპრომია. მალაიზიის ეკონომიკა აზიის 1997 - 1998 წლების კრიზისის შემდგომ მუდმივად ზრდას აფიქსირებს და მან ასევე ადვიალდ გადაიტანა მსოფლიოს 2008 წლის ეკონომიკური კრიზისი.

მალაიზიის მშპ - ს ცვლილება 2007 - 20013 წლებში.

ქვეყანა ეკონომიკის გაძლიერებისთვის ანხორციელებს, ეკონომიკური პროგრამებს რაც გულისხმობს ეკონომიკურად ჩამორჩენილი რეგიონებითვის მაპროფილებელი დარგების გამოძებნას, რათა თავიდან იქნეს აცილებული ქვეყნის შიგნით რეგიონული ეკონომიკური უდაბნოების გაჩენა რამაც შეიძლება მომავალში სოცილურ დაძაბულობა გამოიწვიოს. ეს პროგრამები კი არის, ,, აღმოსავლეთ სანაპიროს ეკონომიკური რეგიონი'' (ECER), ,,ისკანდარ მალაიზია'', ,, ჩრდილოეთის კორიდორი ეკონომიკური რეგიონი'' (NCER), ,, საბაჰის განვითარების კორიდორი'' (SDC), ,, განახლებადი ენერგიის სარავაკის კორიდორი'' (SCORE). ზოგადად შეიძლება იტქვას რომ მალაიზიას პრობლემბი აქვს, საბაჰის და სარავაკის განვიტარებაში, ეს ტერიტორია იქცა ერთგვარ რესურსულ ბაზად დანარჩენი მალაიზიისთვის.

ქვეყნის მდგრად განვითარებას ასევე უზრუნველყოფს, მისი საგარეო კავშირები, ქვეყანა არის ასეანის წევრი, თუმცა კი აქვს შიდა ორგანიზაციული პრობლემები, კერძოდ კი ის მხარს უჭერს, ტაილანდის სამხრეთში მცხოვრები მუსლიმანური უმრცირესობისთვის ფართო ავტონომიის მინიჭებას რაზეც ოფიციალური ბანგკოკი ცუდად რეაგირებს ხოლმე. სხვა მხრივ მას ორგანიზაციის წევრებთან კარგი ურთიერთობა აქვს, ის ასენის ერთ - ერთი წამყვანი სახელმწიფოა და მისი ერთ - ერთი დამარსებელია. ქვეყანას კარგი ურთიერთობა აქვს ყველა მუსლიმურ სახელმწიფოსთან და 2006 წელს იყო ისლამური კონფერენციის თავჯდომარე. აშშ სახელმწიფო მდივნის ძალისხმევით მალაიზიასთან 2006 წელს ხელი მოეწერა, თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულებას და ანტიტერორისტულ საერთო სამოქმედო გეგმას. ფაქტია ამერიკა თავისუფალ ვაჭრობაზე ხელშეკრულებას მარტივად არავისთან აფორმებს.

საბოლოოდ როგორც ჩანს მალაიზია სამაოდ კარგად და სწრაფად ვითარდება, ქვეყანის მთავრობას იმედი აქვს მეტად განვითარების, თუმცა ამ ყველაფრის ფასი არის ავტორიტარულ სახელმწიფოში ცხოვრება, ადამიანის უფლებების შელახვა, მძიმე მდგომარეობაშ მყოფი, ადგილობრივი ინდური წარმოშობის მქონე მოქალაქეები და ძალიან ცუდი მოქცევა გასთარბაითერებისადმი. ქვეყანა მიუხედავად ეკონომიკის დივერსიფიკაციისა ახლაც ძლიერ არის დამოკიდებული ნავთობ დოლარებზე და ეს მდგომარეობა პროგნოზის მიხედვით აუცილებლად მალე შეიცვლება, რასაც აუცილებლად მოყვება შიდა დაპირისპირებები და ახლანდელი მმართველი ჯგუფის პოზიციების შერყევა.

გამოყენებული წყაროები :

ლაოსი . მომავალი ინდუსტიული ქვეყანა

ლაოსის მდებარეობა

ლაოსი სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში თავისი მდებარეობის გამო ნამდვილად განსაკუთრებულ როლს თამაშობს, ის ინდო-ჩინეტის ნახევარკუნძულის აღმოსავლეთ ნაწილშია და 236,800 კვ/კმ ტერიტორიას მოიცავს, ქვეყანას ესაზღვრება, ჩრდილოეტით ჩინეთი, აღმოსავლეთით ვიეტნამი, სამხრეთით კამბოჯა, დასავლეტით ტაილანდი და ბირმა, ქვეყნის მოსახლეობა დაახლოებით 6,2 მლნ ადამიანს შეადგენს, ქვეყნის მოსახლეობა ძირითადად 4 ენობრივ ოჯახს მიეკუთვნება, ტაი-კადაის, მონ-ქხმერს, ტიბეტო-ბირმულს და ჰმონგ-იაოს. ასეთი დაყოფა საკმაოდ დიდ პრობლემებს ქმნის, მაგალითად ჰმონგის კონფლიქტი, რომელიც ვიეტნამის ომის დროს დაიწყო და მცირე შეტაკებბეის სახით, ლაოსის სამხედრო ძალებსა და ჰმონგის მებრძოლებს შორის, რომელთა უმრავლესობაც ამავე ეთნიკურ ჯგუფს მიეკუთვნება, კონფლიქტი დროგამოშვებით ტაილანდის საზღვრისკენ იწევს, რაც იწვევს დაძაბულობას უკვე სახელმწიფოებს შორის. 1985 წელს მთავრობამ ქვეყანაში 68 ეთნიკური ჯგუფი და 820 სუბეთნიკური ჯგუფი აღწერა, 1995 წელს კი უკვე 47 ეთნოსი იქნა აღწერილი ხოლო 2000 წელს 49-დან 55-მდე ეთნიაზე იყო საუბარი რაც გაურკვევლობას ქმნის, მოსახლეობისადმი სამთავრობო მიდგომაზე, ქვეყნის მოსახლეობა რელიგიურად უმეტესად ბუდიზმის გავლებნის ქვეშ იმყოფება რამაც დიდი კვალი დაამჩნია კიდეც ქვეყნის კულტურას, მთიეანი რეგიონების მოსახლეობა კი წინაპართა კულტს მისდევს ან ანიმსტები არიან, ასევცე მცირე რაოდენობით მუსლიმები ( უმეტესობა სუნიტი) და ქრიასტიანებიც ( ლაოსის კატოლიკური და პროტესტანტული ეკლესიები) არიან.

მეკონგი

ლაოსი სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებს შორის ერთ-ერთი ყევლაზე ღარიბია და მოსახლეობის მეთხედი დღეში 2 $ ნაკლებს ხარჯავ, ამის მიუხედავად ქვეყანა ეკონომიკურ ბუმში იმყოფება, ის ნელ-ნელა ემსგავსება ინდუსტრიულ სახელმწიფოს, ყალიბდება მომხმარებლური ფსიქოლოგია და მოსახლეობა იცვლის დამოკიდებულებას გარემოსადმი. ქვეყნის ეკონომიკური განვითარებისთვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს მდინერა მეკონგს, რომელიც ქვეყანას ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ მთელს სიგრძეზე მიუყვება და უდიდესი ენერგეტიკული თუ სასოფლო-სამეურნეო პოტენციალი გააჩნია.

ლაოსის მადნეული
რესურსების გავრცელება

სასოფლო - სამეურნეო
ფართობების გავრცლება

ქვეყნის 40 % ტყით არის დაფარული და ისეთი ძვირფასი ჯიშების მერქნის ექსპორტი როგორიც არის ტიგი და პალისანდა ექსპორტიოერებს დიდი მოგებას აძლევს თუმცა ძალიან ხშირია არალეგალური ვაჭრობის შემთხვევები. ქვეყნის დიდი ეკონომიკური მნიშვნელობა გააჩნია ისეთ მადნეულს როგორიც არის, ოქრო, სპილენძი, თუთია და ბოქსიტები. ქვეყანა აგრარულ სახელმწიფოდ მიიჩნევა, მოსახლეობის 80 % სოფლის მეურნეობაშია დასაქმებული, თუმცა კი სასოფლო-სამეურნეო სავარგულოების ფართობი ძალიან მცირეა და ძირითადი საწარმოო პროდუქციია ბრინჯი, სიმინდი, შაქრის ლერწამი, მანიოკი, სოიო და კაკაო, წარმოებული საკვები პროდუქტების მხოლოდ 10 % გამოდის გასაყიდად დანარჩენს თავად მწარმოებლები მოიხმარენ. ტექნიკური კულტურებიდან კი წარმოედგენილია კაუჩუკის პლანტაციები, რომლებიც რეზინის მისაღებად გამოიყენება.

ქვეყანა ჯერ კიდევ კომუნისტური მთავრობსი ხელში იმყოფება და იშვიათი კომუნისტური ქვეყნების რიგში შედის, ქვეყანას მართავს ლაოსის რევოლუციური სახალხო პარტია,რომელიც ხელისუფლებაშია 1975 წლის მერე და რომლის გაჩენასაც დიდად შეუწყო ხელი ვიეტნამმა. ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ პატიამ ახალი ეკონომიკური პოლიტიკის გატარება კოლექტივიზაციის პოლიტიკით დაიწყო, თუმცა 1986 წლიდან ქვეყანაში ბაზრების გახსნა გადაწყვიტეს, რამაც შესაძლებელი გახადა კერძო წარმოების წამოწყება და საზღვარგარეტული ინვესტიციების მიღება, თუმცა ამ ყველაფერს კონტროლს ჩინეთი და ვიეტნამი უწევდა და პირადი ცხოვრების კონტროლის ზრდა მოჰყვა ასევე ადგილობრივ ოპოზიციურად განწყობილ ორგანიზაციებზე გაიზარდა ზეწოლა. 2000 წელს მოხდა სახელმწიფო საწარმოების სტრუქტურული ცვლილება, ასევე ღია ფინანსური ნაკადების კონტროლის ქვეშ მოქცევა, ხოლო 2011 წელს ვიანტიანში საფონდო ბირჟის გახსნით ქვეყანა გადავიდა თავისუფალი ვაჭრობის რეჟიმზე.

შაურმალი საიესონი

ახლა კი იმ შედეგებზე რაც თავისუფალი ვაჭრობის რეჟიმზე გადასვლამ მოიტანა. ბოლო და ყველაზე თვალსაჩინო იყო ის რომ 2013 წლის თებერვალში ქვეყანა მსო-ს წევრი გახდა. 2011 წელს ლაოსის ეკონომიკამ 8 % - იანი ზრდა დააფიქსირა, ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითრების ორგანიზაციის (OECD) პროგნოზის მიხედვით ქვეყნის ეკონომიკური ზრდის საშუალო 2013-2017 წლებში 7,4 პროცენტი იქნება რაც ასიანის ქვეყნებს შორის მოსალოდნელ ზრდაზე მეტია. ქვეყანა კარგ შედეგებს უჩვენებს ასევე ერთ სულ მოსახლეზე მთლიანი ეროვნული პროდუქტის ზრდაში, 2001 წლიდან 2010 წლებს შორის ზრდა 310 $ -დან 1130 $ - მდე ავიდა. ქვეყნისა და პარტიის მეთაურის შაურმალი საისონის პრიორიტეტები შემდეგნაირია : ყოველწლიურად 8 % ზრდა ეკონომიკაში, ღარიბი მოსახლეობის წილის 28 % -დან 2015 წლისთვის 20 % - მდე ჩამოყვანა, ახალგაზრდობის 100 % - თვის განათლების მიცემა და ეკონომიკური რეფორმების გაგრძელება.

თუმცა ამ რეფორმებს გვერდითი შედეგებიც მოჰყვა, რაც პირველ რიგში აისახა დაძაბულობაშ ვიეტნამურ, ჩინურ და ტაილანდურ კომპანიებთან თუ ხელისუფლებასთან ურთიერთობაში. ჩინურმა კომპანიებმა ინვესტირება დაიწყეს კაუჩუკის პალნტაციებში და ეს სფერო თითქმის მთლიანად ჩაიგდეს ხელში, ჩრდილოეთ ლაოსში მდებარე ქალაქი ბოტენი, რომელიც ჩინეტის საღვართან არის, 2002 წელს ჩინურ კომპანიებს გადაეცათ და აქ თავისუფალი ეკონომიკური ზონა შეიქმნა შედეგად დღეისთვის მთელი ჩრდილოეთ ლაოსი ჩინური ეკონომიკური ზონაა ხოლო ქალაქი ბოტენი ფაქტიურად ჩინური ქალაქია, მეორე მაგალითია სეპონის, რომელიც ქვეყნის ერთ-ერთი უდიდესი სპილენძ-ოქროს საბადოა, აქ წილის 10 % -ს ფლობს სახელმწიფო კომპანია ხოლო დანარჩენი ჩინურ ,, CHINA MIN-METAL CORPORATION''-ს. კონცესიები გაიცემა ასევე მდინარეების ენერგიის გამოყენებაზე, დღეისათვის ქვეყანა იღებს 2500 მეგავატ ენერგიას, საფრანგეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს მონაცემებით კი მისი 50,000 მეგავატ-მდე გაზრდა შეიძლება. როგორც ტრენდი უჩვენებს სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში ენერგიის მოხმარება საშუალოდ წლიურად 7 % - ით უნდა გაიზარდოს, ასეთი პოტენციალით კი ლაოსს შეუძლია სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში ელექტროენრგიის უდიდესი ექსპორტიორი გახდეს, მით უმეტეს მაშინ როდესაც 2011 წელს ლაოსში წარმებული ელექტრო ენერგიის 3/4 ექსპორტზე გადიოდა, რაც იმის მანიშნებლეია, რომ მომავალში ქვეყანას ელექტრო ენეერგიით უზრუნველყოფაზე პრობლემები დიდი ხნის განმავლობაშ არ შეეხება და მათთვის ის ძალაინ იაფი შეიძლება იყოს.

ნამ-ტენის კაშხალი

ექსპორტზე გატანილი ენერგიის უდიდესი წილი მოდიოდა ნამ-ტენის სადგურზე, რომელიც 2010 წლიდან ამუშავდა და რომლის 40 % -ს ფრანული ,, იდფ'' ჯგუფი ფლობს, 35 % -ს ტაილანდური კომპანია .. ეკკო'' ხოლო 25 % კი ლაოსის სახელმწიფო კომპანიას ეკუთვნის. წარმეობული ენრგიის 95 % ტაილანდში ექსპორტირდება სადაც დიდი მოთხოვნა არის.

ქვეყნის განსაკუთრებულ ეკონომიკურ პარტნიორად ჩამოყალიბდა ვიეტნამი, ბილატერალური ეკონომიკური ურთიერთობების შედეგად ორივე ქვეყანა უდიეს მოგებას ნახულობს და მათ შორის სავაჭრო ბრუნვა 2005 - 2010 წლებშ 24 % - ით გაიზარდა.

ასევე მჭიდრო ეკონომიკური ურთიერტობა ჩამოყალიბდა ტაილანდთან, ურთიერთობა განსაკუთრებით გაუმჯობესდა მონ ლტოლვილების მიერ ვაი ნამ კაო-ს ლტოლვილთა ბანაკის დატოვების და ლაოსში დაბრუნების შემდეგ, როელბიც აქ 1975 წლის მერე იმყოფებოდნენ.

სარკინიგზო მაგისტალები

საგზაო მაგისტრალები

განსაკუთრებით გამოირჩევა ურთეირთობა ჩინეთთან, რომლეიც ყველაზე მეტ ინვესტირებას ახდენს ლაოსის ეკონომიკაში, ჩინური ფულით აშენდა ქვეყნის საგზაო ინფრასტრუქტრუის უდიდესი ნაწილი, რითაც ორივე ქვეყანა არის დაინტერესებული, დაგეგმლია ჩინეთის ქალაქ კუნ-მინსა და ვინეტიენს შორის, მაღალ სიჩქარიანი სარკინოგზო მაგისტრალსი მშენებლობა, რაც ჩინეთს შეართებს სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიასთან.

საერთო ჯამში ქვეყანამ 2005 წელს 300 მლნ აშშ $ ინვესტიციის მოზიდვა მოახერხა, ხოლო 2011 წელს უცხოური ინვესტიციების მოცულობამ 1,5 მლრდ აშშ $ - ს მიაღწია. ინვესტიციების 80 % ელექტროენერგიის წარმოებაში და სამთო მოპოვებით მრეწველობაშ იქნა ჩადებული.

მიუხედავად ამ ზომის პოტენციალისა და განვითარებისა ქვეყენას აწუხებს ისეთი პრობლემა როგორიცაა კორუფცია, ,, TRANSPARENCY INTERNATIONAL'' მონაცმების მიხედვით, კორუმპირებული ქვეყნების სიაში ლაოსი 179 ქვეყნიდან 160 იყო. კორუფციის გარდა ქვეყნას დიდი პრობლემა აქვს ვაჭრობის სალდოსთან მიმართბით, იმპორტირებული საქონლის ფასი ორმააგდა აჭარბებს ექსპორტირებულს, დამატებითი პრობლემაა დიდი განსხვავება დედაქალაქ ვიენტიენსა და დანარჩენ ქვეყანას შორის, რაც შეიძლება სოციალური დაძაბულობის საბაბი გახდეს ან ურბანიზაციის პრობელმები წარმოქმნას. ქვეყანა ისევ იმყოფება LDC რეიტინგში და ისევ ,,მეოთხე მსოფლიოს'' ნაწილია.

მიუხედავად ყველა ამ პრობლემისა რაც ლიბერალიზაციამ მოიტანა ფაქტია რო ქვეყანა განვითარების გზას დაადგა, შეიცვალა ეკონომიკური მდგომარეობა და სახელმწიფო ნელ-ნელა იძენს მსოფლიო მნიშვნელობის ქვეყნის სტატუს, მით უმეტეს იმ დროს როდესაც სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების გაერთიანება ასეანი კიდევ უფრო მჭიდრო ურთიერთობების ჩამოყალიბებას აპირებს რაც აუცილებლად თავისუფალ ვაჭრობაზე იქნება დაფუძნებული და მეტი ლიბერალიზაცია მეტი მოგების გარანტია იქნება, ტავისუფალი ვაჭროაბ ასევე აუცილებლად გახსნის კულტურულ არხებსაც რაც რეგიონის და მსოფლიოს ჰომოგენიზაცია გამოიწვევს, ყველაფერი ეს კი თავისუფალი დემოკრატიის გარანტია იქნება.

ასეანი / Asean

ბოლო დეკადების მსოფლიოში, უფრო და უფრო მეტ მნიშვნელობას იძენს სახელმწიფოთაშორისი ინტეგრაცია, რაც შედეგია კოოპერაციის მომგებიანობისა, ფაქტია, რომ სახელმწიფოები რომელბიც ერთად მუშაობენ საკითხების გადაწყვეტაზე, უფრო ადვილად აღწევენ სასურველ შედეგს, ინტეგრაცია ამცირებს სახელმწიფოთაშორისი კონფლიქტების შანსებს, რისი ნათელი მაგალითიც არის მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი ევროპა სადაც ინტეგრაციის გაძლეიერების პარალელურად სულ უფრო ნაკლებად იჩენს თავს დაპირისპირებები წევრ სახელმწიფოთა შორის და ისინი ყოველ ძალას ხმარობენ ერთმანეთის გადასარჩენად, რადგან დამოკიდებულის ხარისხი იმდენად მაღალია, რომ ერთის დაცემა დომინოს პრინციპით იმოქმედებს დანარჩენ წევრებზეც, ამის ნათელი მაგალითი არის ესპანეთისთვის, პორტუგალიისთვის, საბერძნეთისთვის, კვიპროსისთვის და ირლანდიისთვის გაწეული დახმარება ევროკავშირის მიერ. მსოფლიოში გამოიკვეთა ასევე რეგიონული ინტეგრაციის ტრენდი, მართალია გლობალური ინტეგრაიციაც ძალიან სწრაფად ხდება მაგრამ, მსოფლიო იმდენად არ აჩქარებულა, რომ გლობალურმა რეგიონული ინტეგრაცია დაჩრდილოს, პირველი უპირატესობაც რეგიონების გეოგრაფიული სიახლოვეა, ასევე საერთო კულტურულ-პოლიტიკური წარსულიც რომელშიც შეიძლება ბევრი ცუდი მოსაგონარი იყოს, მაგრამ თანამედროვე პოლიტიკური და ეკონომიკური განვითრება, ძალაუნებურად უბიძგებს ქვეყნებს ინტეგრაციისკენ, სწორედ ზემოთ მოყვანილი მაგალითების და ფაქტორების შედეგი არის ჩვენი კვლევის ობიექტი ,,სამხრეთ აღმოსავლეთ აზიის სახელმწიფოების ასოციაცია’’, ( ASEAN ). როგორც ასეანის 03.04.2012 პნომპენის კონფერენციაზე იქნა გაცხადებული ასეანი მაგალითად აიღებს ევროკავშირის განვითარების მიმამრთულებას. წყარო 1

ასეანის დაარსება და სტრუქტურა

ასეანის წევრი სახელმწიფოები

ასეანი დაარსდა 1967 წლის 8 აგვისტოს ბანგკოკის კონფერენციაზე და მისი დამფუძნებლები იყვნენ, ტაილანდი, მალაიზია, ინდონეზია, ფილიპინები და სინგაპური, ასეანის წინამორბებადად ითვლება ასა, რომელიც 1961-1967 წლებში ფუნქციონირებდა და მისი წევრები იყვნენ მალაია, ტაილანდი და ფილიპინები. 1984 წელს ორგანიზაციას შეურთდა ბრუნეის სულთანატი, 1995 წელს ვიეტნამი, 1997 წელს მიანმარი და ლაოსი ხოლო 1999 წელს კამბოჯა, 1984 წლიდან მოყოლებული პაპუა ახალ გვინეას გააჩნია დამკვირვ ებლის სტატუსი, დამკვირვებლის სტატუსით სარგებლობს ასევე აღმოსავლეთ ტიმორი, რომელმაც 2006 წელს წევრობაზე შეიტანა მოთხოვნა. ასეანი პირველ რიგში შეიქმნა რეგიონის ეკონომიკური გაძლიერების მიზნით, ასევე საზოგადოებრივი კოოპერაციის გაძლიერებისთვის, 2009 წლის სექტემბერში წევრმა წვეყნებმა გადაწყვიტეს ჩამოეყალიბებბინათ ეკონომიკური სივრცე, ევროკავშირის მაგალითის მიხედვით, ორგანიზაციის შემადგენლობაში დაქვემდებარებული ორგანიზაციებიც, როგორიცაა რეგიონული ფორუმი უსაფრთხოების საკითხებზე სამუშაოდ (ARF), თავისუფალი ვაჭრობის ზონა (AFTA) ვაჭრობის გასაძლერებლად , ასეანის საინვეტიციო არეალი (AIA) , შიდა და რეგიონსგარე ინვესტიციების მოზიდვის უზრუნველყოფისთვის. ასეანის წევრი სახელმწიფოები მართავენ ყოველწლიურ კონფერენციას,

რომელიც ტარდება მინისტერიალის სახით, სადაც განიხილება მომავალი წლის პრიორიტეტები ასეანის ამჟამნინდელი ოფიციალური მეთურია ვიეტნაემლი დიპლომატი ლე ლიოუნგ მინი, ასეანის ბილო ყოველწლირი კონფერენცია გაიმართა 2012 წლის 18-20 ნოემბერს კამბოჯის დედაქალაქ პნომპენში.

ასეანის წევრი ქვეყნების მოსახლეობა 575 მლნ ადამიანს შეადგენს და 4,480,000 კვ/კმ ფართობის ტერიტორია უჭირავს, მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობა 2007 წლის მონაცემებით 1.267 მლრდ $ განისაზღვრა, რაც ერთ სულ მოსახლეზე 2,203 $ უდრის, ასეანში საერთო ვალუტა არ მოქმედებს ამიტომ ყველა წევრი ქვეყნის ვალუტას ოფიციალურის სტატუსი აქვს მინიჭებული, თავისი მდებარეობით ასეანი უმეზობლოდება, მსოფლიო ფაბრიკად წოდებულ ჩინეთი, ინდოეთს რომელიც უდიდესი მნიშვნელობის მქონე ეკონომიკური მოთამაშეა, მის გვერდით არის ასევე იაპონია თავის გეოკეონომიკური ინტერესებით, არაბული სამყარო, ევროკავშირი რომელიც ასეანს კარგ რეგიონულ პარტნიორად განიხილავს, რუსეთი და შანხაის ხელშეკრულების ქვეყნები და რა თქმა უნდა აშშ. ასენის დიალოგპარტნიაროები არიან ავსტრალია, ჩინეთი, ევროკავშირი, აშშ, ახალი ზელანდია, რუსეთი, იაპონია, კანადა და სამხრეთ კორეა. ასეანს 1997 წელს ჩაუვარდა მოლაპარაკება ასენი+სამი ფორმატის ჩამოყალიბებაზე რაც, გულისხმობდა ჩინეთის, სამხ.კორეის და იაპონიის მიერ ასეანთან თავისუფალი სავაჭრო ზონის შექმნას, ჩაშლის მიზეზი კი გახდა ასენაის ქვეყნების შედარებითი ჩამორჩენილობა და სამხ.კორეა იაპონიასთან და ჩინეთის განსხვავებული სამომავლო გეგმები.

ასეანის დაარსება მაშინდელ მსოფლიოში შეფასდა ინდონეზიური საგარეო პოლიტიკის დიდ წარმატებად, მისი დაარსება პირველ შედეგი იყო ვიეტნამის ომისა, რომელმაც ნათლად დაანახა რეგიონის ქვეყნებს თუ როგორ შეიძლება შეწირვოდა სუვერენული ქვეყნის ინტერესები საგარეო ძლაების ჩარევას, ის მიმართული იყო აღმოსავლური ბლოკის და პირველ რიგში კომუნისტური ჩინეთის, რეგიონში ინტრვენციის წინააღმდეგ, ასევე მას უნდა შეექმნა თავის დაცვის საშუალებისა ძლიერი დასავლური ეკონომიკური კონკურენციისაგან, კომუნისტუერი კრახის შემდეგ ასეანის განვითრება უფრო დაჩქარდა, სწორედ კომუნიზმის კრახმა უბიძგა ვიეტნამს, ლაოსს და კამბოჯას ეკონომიკის გახსნისაკენ, რის შედეგადაც ისინი ასეანის წევრები გახდნენ. ასეანს წევრ ქვეყნებს შორის გაფორმებული აქვს ატომური იარაღისგან თავისუფალ ზონაზე შეთანხმება. წყარო : 2

ასეანის ქვეყნები დიდად განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, ეკონომიკური, ტერიტორიული, დემოგრაფიული და სამხედრო მახასიათებლების მიხედვით, ორგანიზაციის წევრი ქვეყნები არ გამოირჩევიან დემოკრატიის მაღალი დონით, არსებობს გადაუჭრელი კონფლიქტები წევრ ქვეყნებს შორის, ორგანიზაციის ერთიანობისთვის მთავარ პრობლემას წარმოადგენს, განსხვავებულობა კულტურაში, ეკონონომიკაში და მმართველობის ფორმაში, მართალაი ყველა წევრ ქვეყანას აქვს საკმარისი რესურსები მაგრამ ისინი ძალზედ არათნაბრად არის გადანაწილებული, საინტერესო კონტრასტია, როცა ერთად იმყოფება ინდონეზია და ქალაქ სახელმწიფო სინგაპური, პოსტინდუსტრიულ დონეზე გადასაული სინგაპური და ახალინდუსტრიული მალაიზია და უღარიბესი ლაოსი და მიანმა, ახალ დემოკრატიული ინდონეზია და ფილიპინები, კოსტიტუციური მონარქიები კამბოჯა და ტაილანდი, აბსოლიტუირ მონარქია ბრუნეი, ავტორიტარული მალაიზია და სინგაპური, კომუნისტური ერთპარტიული სისიტემის მქონე ლაოსი და ვიეტნამი და დემოკრატიის გზაზე შემდგარი მიანმა, რომელიც წლების განმავლობაშ სამხედრო ხუნტის მიერ იმართებოდა. ყველა ქვეყნას ჰყავს სერიოზული რაოდენობით ეთნიკური უმცირესობები რომლებიც არა არიან საკამრისად ინტეგრირებული ქვეყნის საზოგადოებაში და ხშირად კონფლიქტშიც იმყოფებიან მაგალითად, ვიეტნამის დაპირისპირება მთილებთან, ფილიპინების ცენტრალური ხელისუფლების დაპირისპირება მუსლიმ უმცირესობასთან, განსხვავება არის რელიგიის მიხედვითაც ვიეტნამელების უმრავლოსობა ათეისტებად მიიჩნევა, ინდონეზია, მალაიზია და ბრუნეი ისლამური სახელმწიფოებია, ტაილანდი, მიანმა, კამბოჯა და ლაოსი ბუდისტური სახელმწიფოებია, ორგანიზაციის წევრებს შორის ხშირად ჰქონდა ადგილი დაპირისპირებას, ყველა სახელმწიფო გარდა ტაილანდისა ყოფილი კოლონიებია, რომელიც მხოოდ მისმა ბუფერულმა მდგომარეობამ გადაარჩინა საფრანგეთის და ინგლისის კოლონიებს შორის, სწორედ კოლონიური წარსულის ბრალი იყო ინდოჩინეთის ომები, ვიეტნამის ომი, ვიეტნამ კამბოჯის ომი რასაც ჩინეთ ვიეტნამის დაპირისპირება მოჰყვა, ბოლოს ყველაზე ხმაურიანი დაპირისპირება იყო ტაილანდ ვიეტნამის სასაზღვრო კონფლიქტი, რომელსაც მსხვერპლიც მოჰყვა, ასევე დიდი სპეკულაციები მიმდინარეობს სამხრეთ ჩინეთის ზღვის კუნძულების გარშემო, ყველა ზემოთ ჩამოთვლილის მიუხედავად რეგიონული ინტეგრაცია იმდენად საჭიროა, რომ ეს ქვეყნები თანხმდებიან საერთო პრინციპებზე, 2007 წელს მიღებულ იქნა ორგანიზაციის ადამიანის უფლებების ქარტია, რომელმაც უნდა უზრუნველყოს დაცვა ყველა ადამიანის უფებებისა ვინც ორგანიზაციის წევრი სახელმწიფოების მოქალაქეებია არიან. ურთიერთჩართულობის და დამოკიდებულიების გასაძლეირებლად ჩამოყალიბებულია დამატებითი ორგანიზაციები, როგორიცაა : ასეანსი საუნივერსიტეტო ქსელი, არასამთავრობო ორგანიზაცია ასეანის წევრ სახელმწიფოებში უმაღლეის განატლების ხელეშეწყობისათვის, ასეანის სამეცნიერო დაჯილდოვება, გაიცემა ასენაის სტიპენდიები, ასენის ბუნებრივი პარკები, ასეანის ლიტერატული დაჯილდოვება, ასეანის საფეხბურთო ჩემპიონატი და ასეანსი ფეხბურთის ფედერაცია.

წევრი ქვეყნების შედარება

ორგანიზაციის ყველაზე დიდი ქვეყნა არის ინდოენზია, რომელიც გარკვეულწილად ორგანიზაციის ლედერის როლში გვევლინება თავის პოტენციური შესაძლებლობების გამო, 237 მლნ მოსახლით ის ფლობს ორგანიზაციის დემოგრაფიული რესურსის თითქმის ნახევრას, 1.904.569 კვ/კმ ფართობს და წარმოადგენს მსოფლიოს უდიდეს ისლამურ სახელმწიფოს.

ინდონეზიის რესურსები

ყველაზე პატარაა სინგაპური, 712,4 კვ/კმ ფართობით და 5,312 მლნ მოსახლით, თუმცა ის ორგანიზაციის ყველაზე მაღალგანვითარებულ წევრად შეიძება ჩაითვალოს, თავისი ტექნოლოგიური და ეკონომიკური დონის გამო, მიანმარის ფართობია 678.500 კვ/კმ და ჰყავს 54 მლნ მოსახლე და ის წევრ სახელმწიფოებში გამოირჩევა მუდმივი შიდა პოლიტიკური და ეკონომიკური დაძაბულობით, ვიეტნამის ფართობია 331.698 კვ/კმ, მოსახლეობა 92 მლნ ადამიანი და აჩვენებს საუკეთესო ეკონომიკურ ზრდას არა მარტო ორგანიზაციაშ არამედ მსოფლიოშიც გამოირჩევა, კამბოჯა 181.040 კვ/კმ ფართობით და 14,2 მლნ მოსახლით ყველაზე სუსტი სახელმწიფოა ორგანიზაციაში სადაც მთლიანი შიდა პროდუქტი ერთ სულ მოსახლეზე 931 $ - ია. ლაოსის ფართობია 236.800 კვ/კმ და მოსახლეობა 6,3 მლნ ადამიანი და გამოირჩევა იმით, რომ ორგანიზაციის ერთადერთი ჩაკეტილი სახელმწიფოა, ტაილანდის ფართობია 513.115 კვ/კმ მას 70 მლნ მოსახლე ჰყვას, მალაიზიის ფართობია 329.758 კვ/კმ, მოსახლეობა 28,2 მლნ ადამიანი, ბრუნეის ფართობია 5.765 ათასი კვ/კმ, მოსახლეობა კი 408.786 ადამიანია რითაც ის ყველაზე მცირე მოსახლიანია ორგანიზაციაში, მას გააჩნია ნავტობპროდუქტების უდიდესი მარაგი, ფილიპინების ფართობია 299.764 კვ/კმ, მოსახლობა კი 92,3 მლნ კაიცი, როგორც მონაცემებიდან ჩანს ორგანიზაციის წევრებს შორის არის ერთი დიდ სახელმწიფო, ვიეტნამი, ტაილანდი და ფილიპინები თითქმის მსგავსი პარამეტრებით არის და სინგაპური და ბრუნეი კი მიკრო სახელმწიფოებია.

ასეანის ქვეყენბის გეოეკონომიკური სტრატიგიები

ასეანის ქვეყნებმა თავინთი გეოეკონომიკური სტრატეგია მიმართეს ახალი ბაზრების შექმნისა და ათვისებისკენ, პირველ რიგში კი ეს იყო საკუთარი ბაზრები რომელბიც ნაკლებ განვითრების დონეზე იმყოფებოდნენ, სადაც დაბალი იყო მოთხოვნა მიწოდება დიდი იყო დამოკიდებულება სოფლის მეურნეობის სექტორზე, არ არსებობდა თანამედროვე წარმოების ტექნოლოგოები, ქვეყნებს მოუწიათ შეექმნათ ახლებური ეკონომიკური ხედვა, პირველ რიგში ეს იყო სახელმწიფოს მიერ კონტროლირებული თითქმის ფეოდალურ სისტემაზე მდგობი ეკონომიკების გახსნა უცხოელი ინვეტორებისთვის, ყველაზე ადრე ეს დაიწყეს სინგაპურში სადაც 1965-1970 წლებში დაიწყო ეკონომიკის გახსნა, ამას ხელი შეუწყო ასევე მისმა კარგმა მდებარეობამ, სწორედ მდებარეობამ გამოიწვია მოთხოვნო ეკონომიკის გახსნისა რადგან უცხოელები დიდად იყვნენ დაინტერესბული ასეთი მდებარეობით, ქვეყანამ თავიდან დაიწყო ტექსტილის წარმეობის განვითრებით და ამჟამად უკვე ასულია მაღალტექნოლოგიურ წარმოებაზე, რომელიც 1990-იან წლებში იღებს სათავეს, ქვეყანაში მოქმედებს პროგრამა რომელიც ითვალისწინებს ტელემატიკური საზოგადოების შექმნას 2020 წლისთვის, რაც ითვალისწინებს, ტელეკომუნიკაციების და ინფორმატიკის უმაღლეს დონეზე განვითარებას და ბიზნესში ისეთი დარგების განვითრებისთვის ხელშეწყობა როგორიცა, ელექტრონული კომერცია, შედეგად ქვეყნამ ასევე უნდა მიიღოს მმართველობაში ელექტრონული სისტემების ჩართულობის მაღალი დონე (e-democracy), ქვეყანა ბოლო წლების ეკონომიკური თავისუფლების რეიტინგებში მუდამ ხუთეულში ხვდება, თუმცა ქვეყნის ეკონომიკაში დიდ როლს მაინც სატრანსპორტო მდებარეობა თმაშობს, სწორედ მისი მდებრეობის გამოა რომ ქვეყანაში არსებულ ავტორიტარულ მმართველობას საზღვარგარეთიდან დიდი ზეწოლა არ აქვს. წყარო 9 1991 წელს მალაიზიის პრემიერმინისტრმა დოქტორმა მაჰატირ მოჰადმა, თავის გამოსვლაში განაცხადა, რომ 2020 წლისათვის მალაიზია უნდა იქცეს სრულად ინდუსტირირებულ ქვეყნად, ქვეყნის მთლიანი ძალისხმევა მიმართული უნდა იქნეს ცოდანაზე დაფუძნებული საზოგადოებისა და ეკონომიკის შექმანზე, სადაც უდიდეს როლს ითამაშებს, უმაღლესი ტექნოლოგიები, ელექტრონული კომერცია, კომუნიკაციები და ინფორციული ნაკადების მენეჯმენტი. განვითრების იგივე გეოეკონომიკური სტრატეგია აქვს აჩრეული ინდონეზიის მთავრობასაც თუმცა განსხვავებით სინგაპურისა, მალაიზიისა და ინდონეზიის მთავრობებს გაცილებით მეტის გაკეთება უწევთ, ვინაიდან დიდი არის მოსახლეობის რაოდენობა და მათ გაცილებით გვიან დაიწყეს აღნიშნული სტრატეგიის განვითარება. წყარო 5 ვიეტნამის შემთხვევაში საქმე სხვაგვარად განივითარდა, ვიეტნამის ომის დასრულების შემდეგ ქვეყანა ერთპარტიული კომუნისტური გახდა და ქვეყნის ეკონომიკა მთლიანად კომუნისტური პარტიის დიქტატის ქვეშ ვითარდებოდა, თუმცა აშკარა გახდა, რომ განვიტრების არჩეული გზა სწორი არ იყო, რაც ნათლად გამოაჩინა საბჭოთა კავშირის კრახმა, 1986 წელს ქვეყანაში დაიწყო რეფორმების ეპოქა, რის შემდეგადაც მოხდა საბაზრო ეკონომიკაზე გადასვლა, 1995 წელს ვიეტნამი ასეანის წევრი გახდა, რაც ჩვეულებრივი კომუნისტური სახელმწიფოებისთვის წარმოუდგელიც კი არის, ვინაიდან კომუნისტური ეკონომიკა, ბუჟუაზიულ კაპიტალისტურ სისტემასთან ურთიერთობას გამორიცხავს. ვიეტნამი საკუთარი სტრატეგიით სრულიად განსხვავებული გამოვიდა, ქვეყნის ეკონომიკის 40 % ჯერ კიდევ კონტროლდება ცენტრალური ხელისუფლების მიერ, რაც უზრუნველყოფს სოცილური დაძაბულობის რეგულირებას და მუდმივ ეკონომიკურ ზრდას, რომლეიც 1990 წლის შემდეგ 5 % ნაკლები არასდროს არ ყოფილა და სწორედ ასეთმა სტრატეგიამ შეაძლებინა ქვეყნას ადვილად გადაეტანა მსოფლიო ეკონომიკური კრიზისი. წყარო 15 ფილიპინების სამომავლო სტრატეგია გათვლილია ბიუჯეტის ფინანსირების გზების გამონახვაზე და მმართველობის პრობლემების აღმოფხვრაზე, 1997 წლის კრიზისის დროინდელი ბიუჯეტის დეფიციტი ამ დროისთვის შემცირებულია, აროიოს მმართველობის დროს ბრძოლა გამოუცხადეს, კორუფციას, ნეპოტიზმს და ეკონომიკურ დანაშაულებებს, სტრატეგია მიმართულია ასევე ქვეყნის ტერიტორიაზე არსებული მიკვლეული რესურსების ათვისებაზე და ახლის მოძიებაზე, განსაკუთრებულ ყურადღებას იქცევს სამხრეთ ჩინეთის ზღვის აკვატორიას, სადაც სავარაუდოდ ნავთობის დიდი რეზერვები უნდა იყოს, თუმცა სამხრეთ ჩინეთის ზღვაში საზღვრები დადგნილი არ არის, ხშირია დაპირისპირება რომელშიც ჩართული არიან სამხედრო საზღვაო ძალები, რომლებიც ჯერჯერობით მხოლოდ მეთევზეებს და მოგზაურებს აკევებენ საზღვრის დარღვევის საბაბით. წყარო 8 – 10 მიანმის გეოეკონომიკური სტრატეგია პირველ რიგში მიმართულია საკუთარი მოსახლეობის ცხოვრების პირობების საშუალო დონესთან მიახლოებისთვის, რასაც ხელს უშლის შიდა კონფლიქტები, ქვეყანა სამხედრო ხუნტის ჩამოგდების შემდეგ დაადგა დემოკრატიზაციის გზაზე, გაიხსნა ბაზრები უცხოელი ინვეტორებისთვის განსაკუთრებით აქტიურობენ, ჩინეთი და ინდოეთი, რომელბიც დაინტერესებულნი არიან მიანმის ტერიტორიაზე არსებული ნავთობისა და გაზის საბადოებით. წყარო 11 ბრუნეის გეოკეონომიკური სტრატეგია მიმართული არსებული კეთილდრეობის შენარჩუნებისკენ, ქვეყანა ცდილობს მოახდინოს ნავთობის ექსპორტზე დამოკიდებულება, ასევე ცდილობს მოიძიოს ახალი საბადოები, რის გამოც სამხრეთ ჩინეთის ზღვაში დაპირისპირებაშია ჩაბმული სპრადლის კუნძულების გამო, მათ შორის ასეანის წევრ სახელმწიფოებთან, 1997 წელს მან დიდ ბრიტანეთთან გააფორმა სამხედრო დახმარებსი ხელშეკრულება რითაც უზრუნველყო საკუთარი უსაფრთხოება, ბრუნეის უსაფრთხოებით ასევე დიდად არიან დაინტერესებული აშშ, იაპონია და სამხრეთ კორეა. წყარო 12 ტაიალანდმა თავისი გეოეკონომიკური სტრატეგის განხორციელება 80-იანი წლებიდან დაიწყო, როდესაც აგრარული ქვეყნიდან ინდუსტრიულ დონეზე გადასვლა გადაწყვიტა, განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა ასევე მომსახურების სფეროს, განსაკუთრებიტ ტურიზმის ინდუსტრიას, ინდუსტრიაში მეტ ყურადღებას უთმობენ მსუბუქ მანქანათმშენებლობას და ელექტრონული მოწყობილობების წარმეობას, რომელიც მთლიანად ექსპორტზეა მიმართული, ქვეყანა ასევე ცდილობს რეგიონული უთანასწორობების აღმოფხვრას და საკუთარი იაფი მუშახელის სრულად ათვისებას. წყარო 13 ლაოსის მთავარი პრობლემაა უკიდურესი სიღარიბის აღმოფხვრა, მოსახლეობის დიდი ნაწილი კვლავ დრეში 2 $ ნაკლები შემოსავლით ცხოვრობს, მართალია ეკონომიკის ზდა დიდია მაგრამ მოსახლეობაში შედეგი არ ჩანს, ქვეყნის მტავარი პრობლემებია ეკონომიკური დეზინტეგრაცია, კორუფცია და ორგანიზებული დანაშაული, ქვეყანა მთლიანად ქცეულია ენერგო რესურსების ექსპორტიორად, სტრატეგია მიამრთული უნდა იქნეს რესურსების ადგილზე დამუშავების და საზღვარგარეთ ნაწარმის სახით გატანაზე. წყარო 14 ვიეტნამ-კამოჯის ომის შემდეგ ქვეყნიდან წითელი ქხმერები განდევნილ იქნენ, რითაც გაუკრკვევლი ეკონომიკური განვითრების პერიოდი დამთავრდა, 1991 წელს დაიწყო ახალი პოლიტიკური რეფორმები, რისი შედეგიც იყო გეგმიური ეკონომიკადა საბაზრო ეკონომიკაზე გადასვლა, ქვეყანა ჯერ კიდევ განვითარების დაბალ დონეზე იმყოფება თუმცა ეკონომიკური ზრდა სწრაფად მიმდინარეობს, გეოეკონომიკური სტრატეგია მიმართულია ქვეყნის გეოგრაფიული მდებარეობს სრული გამოყენებისკენ და ასევე საკუთარი რესურსების ათვისებისკენ. როგორც ვხედავთ ასეანის ქვეყნები განსხვავებული განვითარების განსხვავებული გეოეკონომიკური სტრატეგიებით მოქმედებენ, რომელბიც უკვე განვიტრების შედარებით მაღალ დოენზე არიან კიდევ უფრო ცდილობენ მაღალი ტექნოლოეგიების განვიტრებას და ახალ სოციალურ მდგომარეობაშ გადადიან, ყველაზე ცამორჩენილები კი ცდილობენ პირველ რიგში საკუთარი ბაზრების ათვისებას და მსუბუქი მრეწველობის განვითარებას.

ქვეყანა	2012	2013
ინდონეზია	6,2	6,4
მალაიზია	5,6	5,3
ფილიპინები	6,6	6,0
სინგაპური	1,3	2,6
ტაილანდი	6,4	4,9
ვიეტნამი	5,0	5,2
მიანმარი	6,3	6,5
ლაოსი	7,9	7,7
.კამბოჯა	7,2	7,2

ასეანის ქვეყნების ეკონომიკური ზრდა 2012-13 წლებში. % წყარო 4

აზიის კრიზისის გავლენა ასეანის ქვეყნებზე

1997- 98 წლებში განვითარებული აზიის კრიზისის შედეგად ასენის წევრი სახელმწიფოებიც ძლიერ დაზარალდნენ, ყველაზე მეტად, ინდონეზია, ფილიპინები და სინგაპური, კრიზისის გამომწვევ მიზეზებად დასახლედა ეკონომიკურ პოლიტიკაში დაშვებული შეცდომები, გადაჭრბებული ინვესტიციები, დიდი სავაჭრო დეფიციტი და რეგიონული ბაზრების ფინანსური სისუსტე. ამ ყველაფრის შედეგად ასეანის სახელმწიფოებს მოუწიათ გეოეკონომიკურ სტრატეგიაში ცვლილებების შეტანა რათა დაერეგულირებინათ, უცხოური ინვესტიციების ნაკადები, მოეხდინათ ინვესტიციების სწორი დივერსიფიკაცია დარგების მიხედვით, მოეხდინეს ახალი ეკონომიკური ცენტრების დაარსება, გაზარდეს ბაზრების გახსნილობის კოეფიციენტი, ასევე გაიზრდა ხელის შეწყობა ადგილობრივი მეწარმეებისათვის, მეტი სამუშაო ადგილების შესაქმნელად. მიიღეს სესხები საერთაშორისო სავალუტო ფონდისგან. ინდონეზია დაფინანსებულ იქნა 14,9 მლრდ დოლარით, რის შემდეგაც ქვეყანამ ვალდებულება აიღო მოეხდინა ვაჭრობის ლიბერალიზაცია, ბრძოლა გამოუცხადა კორუფციას და მაფიას, გამარტივდა ფინანსური ინსტიტუტების საქმიანობა. ტაიალნდის შემთხვევაში საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა გასცა 3 მლრდ $-ის სესხი რომელიც ქვეყანამ სამი წლის განმავლობაში მიიღო, რისი დახმარებითაც ქვეყანამ შეძლო დაერეგულირებინა ბატის გაცვლის კურსი დოლართან, ჩატარდა პრივატიზაციის პროგრამები. წყარო 6

სამხრეთ ჩინეთის ზღვა

ასეანის სახელმწიფოებს შორის მთავარი სატრანსპორტო გზები გადის მალაკის სრუტეში და სამხრეთ ჩინეთის ზღვაში, სამხრეთ ჩინეთის ზღვას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს რეგიონის განვითრებისთვის, ვინაიდან აქ გამავალი გზებით სარგებლობს ჩინეთი რომელიც ამ გზას იყენებს სპარესეთის ყურესთან, აფრიკასთან და ევროპასთან დასაკავშირებლად, ასევე იაპონია და სამხრეთ კორეა, ზღვის შელფი მდიდარია სათბობ-ენერგეტიკული რესურსებით, რის გამოც ხშირია დაპირისპირებები

სამხრეთ ჩინეთის ზღვა

განსაკუთრებით სპრედლისის და პარაცელის კუნძულების გარშემო, რომელთა ფლობაც მფლობელს საშუალებას მისცემს დაეუფლოს ზღვის დიდ და მდიდარ ნაწილს, აქ გაივლის 213 მლრდ ბარელი ნავთობი და 900 მლრდ კუბური მეტრი ბუნებრივი გაზი. ასეანის ქვეყნებს მთავარი მოწინააღმდეგე ამ ზონაში ჰყავთ ჩინეთი, რომელთანაც მათ 2003 წელს მიაღწიეს შეთანხმებას ,, ქცევის წესებზე’’ რაც მხარეებს ერთმანეთის ინფორმირებას ავალებს ზონაში მიმდინარე ქმედებების შესახებ, მაგრამ ეს არ არის საკმარისი სრული მშვიდობისთვის, ხოლო საბოლოო გადაწყევტილება ფერხდება, კამბოჯას და ბირმა ნაკლებ დაინტერესაბს იჩენენ საკითხით, ვინაიდან ჩინეთი ამ ქვეყნებში მთავარი ინვესტორია. აქედან გამომდინარე ასეანის ქვეყნებს მეტი მუშაობა მოუწევთ შიდა ურთიერთობების გასაუმჯობებსებლად რეალური ერთობის ჩამოსაყალიბებლად.

ასეანის ქვეყნების ურთიერთობა მთავარ პარტნიორებთან

ასეანის განვითრების სტრატეგიაში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს ასევე ჩინეთს, რომელიც გამორჩეულია პირდაპირი ინვეტიციების რაოდენობით რეგიონში განსაკუთრებით, მიანმაში და კამბოჯაში, ჩინეთს გადაწყვეტილი აქვს მიანმას ტერიტორიაზე ააშენოს ნავთობ და გაზსადენი, მიანმარის ქალაქ კუაოკპიურიდან ჩინეთის ქალაქ კუნმინამდე, რომლის საშუალებითაც მოახდენს ახლო აღმოსავლეთის ნავთობრესურსების უფრო იაფ და უსაფრთხო ტრანსპორტირებას საკუთარ ტერიტორიაზე, ის 1,5 მლრდ $ დაჯდება და 2014 წლიდან უზრუნველყოფს, ყოველწლიურად 22 მლნ ტონა ნავთობის და 12 მლნ კუბური მეტრი გაზის გადაზიდვას, (რასაც ჩინეთის ორი ოკეანის სტრატეგია ეწოდება). ასეანის წევრ ქვეყნებს და ჩინეთს შორის ვაჭრობის მოცულობამ 400 მლრდ $ შეადგინა. რითაც ასეანი ჩინეთისთვის მესამეა ვაჭრობის მოცულობით ნაფტას და ევროკავშირის შემდეგ. ასეანის სახელმწიფოებს და ჩინეთს შორის ინვეტიციების მოცულობა 101 მლრდ $ უდრის. ჩინეთმა სახელმწიფო განვითარების მე-12 ხუთწლედში, სპეციალურად შეიტანა იუნანის პროვინციიცთვის განვითარების გეგმაში, ასეანის ქვეყნებთან ვაჭრობის და ინვესტირების გაღრმავება.

	2011	2012
ასეანი მთლიანად	362.854	400.093	10,5
ექსპორტი	170.083	204.272	20,1
იმპორტი	192.771	195.821	1,6

ჩინეთ ასეანის ვაჭრობის მოცულობა და ცვლილება ბოლო წლებში წყარო 4

აშშ-ს მთავარი ინტერესი რეგიონში არის თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეწყობა, თავისუფალი საბაზრო ეკონომიკის ინტერესების დაცვა, ასევე უზრუნველყოფა თვისუფალი მიმოსვლისა მთელი რეგიონის მასშტაბით, განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევენ, მალაკის სრუტესა და სამხრეთ ჩინეთის ზღვის აკვატორიას, აშშ-ს მიზანს წარმოადგენს ასევე აკონტროლოს ტვირთების გადაადგილების მიმართულება და მოცულობა რეგიონის მასშტაბით, მისი ინტერესშია ასევე შეზღუდოს ჩინეთის გავლენის გაძლერება, აშშ-ს სტრატეგიული პარტნიორი ჰყავს ქვეყანაში ფილიპინების სახით, რომელიც მისი ყოფილი კოლონიაც კი არის, ის ასევე თანამშრომლობს ვიეტნამთან სადაც ქალაქ კამ რანში სამხედრო საზღვაო პუნქტი გახსნა. ასეანის სხვა ქვეყნებიც აშშ მნიშვნელოვან პარტნიორად თვლიან და მისი იქ ყოფნა თავისუფალი ბაზრის დამცველის გარანტიასაც წარმაოდგენს.

დასკვნა

ყველაფერ ზემოთ აღწერილიდან ჩანს რომ ასეანის სახელმწიფოების თანამშრომლობა გამოწვეულია, ზოგადად სახელმწიფოთაშორისი თანამშრომლობის მომგებიანობის პრინციპით, იმ მაგალითით რასაც უჩვენებს პირველ რიგში ევროკავშირი და ასევე იმ საგარეო ფაქტორების მიერ, რომლებიც აიძულებს ქვეყნებს გააერთიანონ საკუთარი ძალისხმევა, ეს პირველ რიგში მიმართულია ჩინეთის წინააღმდეგ მაგრამ, როგორც დავინახეთ ზოგიერთისთვის ჩინეთთან ურთიერთობა მომგებიანი არის. ასეანის სახელმწიფოები ცდილობენ ჩამოყალიბდნენ როგორც მნიშვნელოვანი რეგიონული ერთობა, თუმცა ამას ყველაზე მეტად ხელს უშლის დიდი განსხვავება წევრ ქვეყნებს შორის, როგორც ეკონომიკური ასევე პოლიტიკურ სისტემებში, რისი გამოწვეულიც არის განსხვავება ცხოვრების დონეებს შორის. რაც მთავარია მა ქვეყნებს აქვთ პოტენციალი შექმნან ძლიერი რეგიონული კავშირი და დაანახონ მსოფლიოს, რომ მრავალფეროვნებაში ნამდვილად შეიძლება ერთიანობის მიღწევა და რომ მართლაც ძალა ერთობაშ, ერთიანობის რომელსაც შეუძლია სიკეთე მოუტანოს მის ყველა წევრს და არავინ დარჩეს უკმაყოფილო არსებული წესრიგითაც. ამ კავშირმა, მასში არსებულმა მრავალფეროვნებამ, ასევე შეიძლება კარგად დაანახოს ხალხს, რომ სხვასთან განსხვავებული კულტურის მქონესთან ურთიერთობა არ ნიშნავს საკუთარის დაკარგვას.

წყაროები :

1. http://www.youtube.com/watch?v=mUFTNne5nT0

2. http://de.wikipedia.org/wiki/ASEAN

3. http://de.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCdchinesisches_Meer

4. http://www.gtai.de/GTAI/Navigation/DE/Trade/maerkte,did=809696.html

5. http://www.youtube.com/watch?v=s4LMqf8mgEw

6. http://de.wikipedia.org/wiki/Asienkrise

7. http://www.asean.org/images/archive/documents/asean_statistical_2010.pdf

8. http://www.philippinenforum.net/board20-news-und-nachrichten-tv-tipps-veranstaltungshinweise/board21-news-und-nachrichten/47535-philippinen-s%C3%BCdostasiens-neuer-%C2%BBtigerstaat%C2%AB/

9. http://edoc.hu-berlin.de/evifa/article/evers-2004-01-01/PDF/evers.pdf

10. http://bti2003.bertelsmann-transformation-index.de/122.0.html

11. http://www.youtube.com/watch?v=O_mEClImGjE